Απομυθοποιώντας τη βία: Αν βλέπεις πρόβλημα στα κλαδιά, ψάξε τι συμβαίνει στις ρίζες.
Πολλές φορές όταν μιλάμε με φίλους, αλλά και σε συζητήσεις που έχουμε μαζί σας στη σελίδα μας στο Facebook, ακούμε το επιχείρημα πως η άποψή μας ενάντια στη βία, ως μέσο για την αλλαγή του συστήματος και επίλυσης προβλημάτων, είναι «ψευτοανθρωπιστική», διότι «πάντοτε ο κόσμος αλλάζει με τη βία και με το αίμα των ανθρώπων».
Είναι σίγουρα ένα φαινομενικά ισχυρό επιχείρημα και μοιάζει να έχει μια λογική, καθώς όντως στο παρελθόν έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές με τη χρήση βίας, πολλές προς το χειρότερο, αλλά και αρκετές προς το καλύτερο. Με μία δεύτερη επεξεργασία όμως, προκύπτουν κάποιοι προβληματισμοί.
Καταρχάς, χρειάζεται να σκεφτούμε πώς είναι ο κόσμος μας σήμερα. Έχουμε εξαλείψει τη φτώχεια, τον πόλεμο, την δυστυχία και τις ανισότητες; Όχι. Αν οι αλλαγές ήταν ανάλογες του αίματος που έχει χυθεί, δε θα έπρεπε σήμερα να βλέπουμε έναν κόσμο πολύ διαφορετικό από αυτόν που έχουμε; Κι αν δε συμφωνείτε με το επιχείρημα, τότε πόσο ακόμη αίμα χρειάζεται; Γιατί, φαντάζομαι, δύσκολα θα ισχυριστεί κάποιος πως δεν έχει ήδη χυθεί αρκετό.
Γιατί δεν άλλαξε κάτι, λοιπόν, με τη βία στις περισσότερες περιπτώσεις;
Διότι όταν κερδίζεις κάτι με τη βία, χρειάζεται επίσης βία για να διατηρηθεί. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος, όσο σωστές κι αν μοιάζουν να είναι οι ιδέες σου: είτε έχεις ως έμβλημά σου μία πεταλούδα που συμβολίζει την αγάπη, είτε είσαι ενάντια στον ρατσισμό, είτε πρεσβεύεις απόλυτα πανανθρώπινες αξίες. Ακόμη, έχοντας κάνει χρήση βίας, προσφέρεις στους αντιπάλους το ηθικό πάτημα να σε διώξουν επίσης με τη χρήση βίας και έτσι τους «εξαναγκάζεις» να συνεχίσουν τον «κύκλο αίματος» που πρώτος άνοιξες.
Προϋπόθεση για να αλλάξει ο κόσμος είναι να λύνονται τα προβλήματα των ανθρώπων.
Πώς λύνεται αποτελεσματικά το οποιοδήποτε πρόβλημα;
Εμείς νομίζουμε πως ο συνδυασμός της ανάπτυξης της επιστήμης και της τεχνολογίας, παράλληλα με την εκπαίδευση του κόσμου, έχει προσφέρει τις περισσότερες αλλαγές προς το καλύτερο στις ζωές μας, παρόλο που ως διαδικασίες παίρνουν χρόνο και δεν είναι τόσο άμεσες όσο οι αλλαγές που φέρνει πολλές φορές η βία. Και αυτό ισχύει ακόμα και για την τεχνολογία που έχει ως πρωταρχικό σκοπό το κέρδος και όχι τη βελτίωση των ζωών μας. Ακόμα και για τη σύγχρονη εκπαίδευση που δημιουργεί εξειδικευμένους ανθρώπους έτοιμους για εργασία, ξεκάθαρα «ριζωμένους» στην κουλτούρα της χώρας τους, χωρίς σφαιρική ενημέρωση.
– Επιστήμη
Χρησιμοποιώντας την επιστήμη και την τεχνολογία, μπορείς να παρακάμψεις κάθε μορφή βίας, λύνοντας παράλληλα τα προβλήματα μιας κοινωνίας, κάνοντάς τα απαρχαιωμένα, ώστε να μην έχουν πια τη βάση για να εκδηλωθούν. Ο τρόπος που οι νόμοι «λύνουν» τα προβλήματα είναι επιφανειακός, επειδή εφαρμόζονται στους ανθρώπους όταν η κοινωνία αποτυγχάνει να τους επικοινωνήσει ορισμένες αξίες. Για παράδειγμα αν ισχύσει το: «Όποιος οδηγός παραβιάζει το STOP θα ξυλοφορτώνεται για 2 ώρες από αστυνόμους», αυτό ενδεχομένως θα λειτουργήσει αποτρεπτικά σε κάποιο βαθμό, όμως και πάλι θα υπάρχουν κάποιοι που θα το κάνουν. Αν θεωρείτε το παράδειγμα του ξυλοδαρμού ακραίο, αντικαταστήστε το με το πρόστιμο που δίνεται στους οδηγούς σήμερα. Η τιμωρία, έστω και με τη μορφή χρηματικού αντιτίμου, είναι μια μορφή βίας και δεν καταπολεμά το πρόβλημα στη ρίζα του. Αντ’ αυτού θα μπορούσε απλά να λυθεί το πρόβλημα με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Να τοποθετηθεί, για παράδειγμα, ένας μηχανισμός σε όλα τα αυτοκίνητα ώστε να κόβουν αναγκαστικά ταχύτητα πριν την κάθε πινακίδα με ένδειξη STOP.
– Εκπαίδευση
Υπάρχει συχνά το επιχείρημα ότι η βία έχει βοηθήσει ώστε να λυθούν κάποια προβλήματα. Για παράδειγμα στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, η ναζιστική Γερμανία και η φασιστική Ιταλία νικήθηκαν με τα όπλα. Οι ιδέες του Χίτλερ όμως και του Μουσολίνι έχουν πεθάνει; Όχι εντελώς. Μέσα στο παρόν σύστημα οι ιδέες αυτές βρίσκουν πρόσφορο έδαφος ώστε να αναβιώσουν. Μόνο με την κατάλληλη εκπαίδευση και με την αλλαγή του συστήματος οι ιδέες αυτές θα πάψουν να ριζώνουν στα μυαλά των ανθρώπων, ώστε να μην προκύψει μία επανάληψη του σεναρίου του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.
Είναι σαν τη θανατική καταδίκη ενός κατά συρροήν δολοφόνου. Σκοτώνει το πρόσωπο, όμως αν τα αίτια που δημιουργούν κατά συρροήν δολοφόνους δεν εξαλειφθούν, δεν πρόκειται ποτέ να σταματήσουν να γίνονται φόνοι.
Σκεφτείτε επίσης το πρόσφατο περιστατικό με τις επιθέσεις στο Παρίσι. Μονομιάς η Γαλλία οχυρώθηκε στον πατριωτισμό – παρόλο που η κυβέρνησή της είναι υποτίθεται αριστερή – και προχώρησε στον βομβαρδισμό του ISIS. Όμως, πρόκειται ποτέ αυτό να φέρει ειρήνη ή οριστική λύση; Πρόκειται να σταματήσουν να ανατρέφονται θρησκευτικά φανατισμένοι άνθρωποι αν δεν εξαλειφθούν οι αιτίες μέσω της εκπαίδευσης; Μόνο φανατισμένοι νέοι μπορεί να προκύψουν από όλο αυτό, καθώς τα παιδιά όσων πεθάνουν μετά από όλες αυτές τις επιδρομές θα γίνουν εύκολα θύματα του θρησκευτικού ή εθνικού φανατισμού, συνεχίζοντας μία αέναη βεντέτα θανάτου.
Απλά αναλογιστείτε πόσες αλλαγές έχει φέρει η βία στις ζωές μας και πόσες η εκπαίδευση και η επιστήμη με την τεχνολογία. Οι περισσότερες ευκολίες στην καθημερινότητά μας και στις κοινωνίες μας έχουν επέλθει από εκεί και όχι από πολιτικές λύσεις ή από επαναστάσεις. Αυτό βλέπουμε εμείς, αν και αναγνωρίζουμε τη δύναμη που είχαν οι ένοπλες εξεγέρσεις τα προηγούμενα χρόνια. Απλά η βία καταστέλλει ένα αποτέλεσμα προσωρινά, ενώ εμείς θέλουμε να καταστείλουμε τις αιτίες δια παντός.
Αυτοί οι δύο αυτοί πυλώνες, λοιπόν, με τη σωστή χρήση τους, μπορούν να δημιουργήσουν τις συνθήκες εκείνες που θα οδηγήσουν σε ένα διαφορετικό σύστημα, αλλά και να το συντηρήσουν με τέτοιο τρόπο, ώστε διαρκώς να βελτιώνεται, πάντοτε προς το συμφέρον των ανθρώπων και με σεβασμό στο περιβάλλον. Και το κυριότερο; Είναι αναγκαίο να χρησιμοποιηθούν προς όφελος όλων των ανθρώπων της Γης, χωρίς εξαιρέσεις.
