Είναι η ψυχολογία επιστήμη; Αν όχι, ποιες οι συνέπειες; (3ο Μέρος)
Ψυχολόγοι και ψυχίατροι ασκούν κριτική στην ψυχολογία:
Ένας από τους πιο σφοδρούς κριτικούς της ψυχολογίας και των «ψυχικών ασθενειών» είναι ο επίτιμος καθηγητής της ψυχιατρικής Thomas Szasz: «Αν μιλάς στον Θεό, τότε προσεύχεσαι. Αν ο Θεός σου μιλήσει, πάσχεις από σχιζοφρένεια. Αν οι νεκροί σου μιλάνε, είσαι μέντιουμ. Αν εσύ μιλάς με τους νεκρούς, είσαι σχιζοφρενής.»
O Szasz εστίασε την προσοχή στο γεγονός, αναφέροντας πολλές φορές πως, αν και δεν μπορείς να αποδείξεις επιστημονικά την ύπαρξη μιας «ψυχικής ασθένειας», πολλές φορές σε εξαναγκάζουν να πάρεις θεραπεία. Αυτό είναι και λάθος και τρομακτικό.
Μπορείτε να διαβάσετε βιβλία του Szasz, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και απαντήσεις σε όσους του ασκούν κριτική. Επίσης μπορείτε να παρακολουθήσετε ομιλίες και συνεντεύξεις του στο youtube.
Ένας άλλος γνωστός κριτικός είναι ο Jeffrey A. Schaler, Διδάκτορας Ψυχολογίας.
Ο καθηγητής Schaler φτάνει στο σημείο να πει πως οι ψυχολόγοι είναι σαν τους ναζιστές, αφού θέλουν να ελέγχουν την ανθρώπινη συμπεριφορά χρησιμοποιώντας ψευδοεπιστήμη.
Ακούστε μια ραδιοφωνική συνέντευξή του.
Lucy Johnstone, ψυχολόγος: «Γνωρίζουμε εδώ και καιρό πως όροι όπως “σχιζοφρένεια” επιστημονικά δεν έχουν νόημα. Δεν είναι στην πραγματικότητα “διαγνώσεις” με την ιατρική έννοια, αφού δεν βασίζονται σε δείγματα σωματικών συμπτωμάτων ή ενδείξεις. Αντιθέτως, τα κριτήρια δεν είναι παρά ένας αχταρμάς από κοινωνικές απόψεις σχετικά με τις σκέψεις, τα αισθήματα και τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Οι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται έτσι, σίγουρα μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες και να βρίσκονται σε επείγουσα ανάγκη για βοήθεια, όμως αυτός δεν είναι ο τρόπος για να τους βοηθήσουμε.»
«Το να “διαγνώσεις” (και να αποδώσεις) σε κάποιον ολέθριους χαρακτηρισμούς όπως “σχιζοφρένεια” ή “διαταραχή προσωπικότητας” είναι ένα από τα πιο καταστροφικά πράγματα που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος σε κάποιον άλλο. Το να επαναπροσδιορίσουμε την πραγματικότητα κάποιου, είναι γι’αυτόν το πιο ύπουλο και η πιο καταστροφική μορφή δύναμης που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Μπορεί να γίνεται με τις καλύτερες προθέσεις, όμως είναι λάθος – επιστημονικά, επαγγελματικά και ηθικά.» (Πηγή)
Σύμφωνα με (τα λεγόμενα) της επίσημης απάντησης του Τμήματος Κλινικής Ψυχολογίας του Βρετανικού Συλλόγου Ψυχολογίας που συντάχθηκε από προηγούμενο πρόεδρο του Τμήματος, τον καθηγητή Peter Kinderman: «Οι πελάτες και γενικά ο κόσμος είναι αρνητικά επηρεασμένοι από την επίμονη και διαρκή αντιμετώπιση των φυσικών και φυσιολογικών αντιδράσεών τους στις εμπειρίες τους. Αντιδράσεις οι οποίες αναμφίβολα έχουν οδυνηρές συνέπειες… αλλά δεν αντικατοπτρίζουν τόσο αρρώστιες, όσο μια κανονική ατομική παραλλαγή/διαφορετικότητα… Αποτυγχάνει να αποτυπώσει τη συσχέτιση μεταξύ των προβλημάτων και την αδιαμφισβήτητη συμβολή της κοινωνίας στην πρόκληση αυτών των προβλημάτων.
Ο καθηγητής Richard Bentall είκασε πως: «…αυτοί που θα βγουν κερδισμένοι, είναι κυρίως οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας οι οποίοι επιθυμούν να δικαιολογήσουν τις διευρυνόμενες πρακτικές τους και οι φαρμακευτικές εταιρείες που ψάχνουν για καινούριες αγορές για τα προϊόντα τους.» Ο καθηγητής Til Wykes προειδοποίησε πως «αν παρομοιάσουμε το ποσοστό της λογικής με μια λίμνη, οι προτάσεις για την πέμπτη έκδοση του «Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών» είναι πιθανόν να το συρρικνώσουν σε μια κουταλιά νερό.» Ο καθηγητής David Pilgrim περιέγραψε το ΔΣΕΨΔ ως «μια μορφή μαζικής παράνοιας για όλους αυτούς που συνεργούν στην διαιώνιση της πρακτικής της ψευδοεπιστήμης».
Επίσης, επικριτικοί ψυχολόγοι με επικεφαλής τον καθηγητή Sami Timimi υπέβαλαν τολμηρά μια αίτηση συλλογής υπογραφών στη Βασιλική Σχολή Ψυχίατρων, προτρέποντας για την κατάργηση των επίσημων ψυχιατρικών διαγνωστικών μεθόδων.
Και ακόμα περισσότεροι ψυχολόγοι, ψυχίατροι και άλλοι επιστήμονες ασκούν κριτική στην ψυχολογία.
Ο νικητής του βραβείου Nobel φυσικής του 1965 Richard Feymann ήταν ένας μακροχρόνιος επικριτής της ψυχολογίας, έναν καιρό που η ψυχολογία περνούσε περισσότερο για επιστήμη από ότι τώρα (προτού η νευροεπιστήμη παρουσιάσει πιο αποτελεσματικές μεθόδους).
Στον πασίγνωστο, πλέον, λόγο του κατά την τελετή απονομής του τίτλου σπουδών από το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Καλιφόρνια το 1974 “Cargo Cult Science“ (επιστήμη της λατρείας προσέλκυσης αγαθών), ο Feymann λέει:
«Νομίζω πως οι εκπαιδευτικές και ψυχολογικές μελέτες που ανέφερα είναι παραδείγματα που εγώ αποκαλώ “Cargo Cult Science”. Στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας υπάρχει μια τέτοια φυλή ανθρώπων.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου έβλεπαν αεροπλάνα να προσγειώνονται με πολλά υλικά αγαθά και θέλουν να γίνει το ίδιο και τώρα. Έτσι λοιπόν εργάστηκαν ώστε να αναπαραστήσουν πράγματα όπως διάδρομοι προσγείωσης, άναβαν φωτιές κατά μήκος αυτών των διαδρόμων, έφτιαξαν μια ξύλινη καλύβα για έναν άνθρωπο, ώστε να κάτσει μέσα με δύο ξύλινα κομμάτια στα αυτιά του για ακουστικά και καλάμια από μπαμπού τοποθετημένα σαν κεραίες – είναι ο ελεγκτής – και περιμένουν τα αεροπλάνα να προσγειωθούν. Τα κάνουν όλα όπως πρέπει.
Το σκηνικό είναι τέλειο. Είναι ακριβώς όπως ήταν τότε. Αλλά τίποτα δεν συμβαίνει. Κανένα αεροπλάνο δεν προσγειώνεται. Έτσι ονομάζω τέτοια φαινόμενα ως “Cargo Cult Science”, επειδή ακολουθούν όλους τους προφανείς κανόνες και αρχές της επιστημονικής έρευνας, αλλά κάτι λείπει, κάτι σημαντικό, γιατί τα αεροπλάνα δεν προσγειώνονται.»
Εξελικτική Ψυχολογία
«Οι επικριτές της εξελικτικής ψυχολογίας της προσάπτουν αιτιοκρατία (ντετερμινισμό), «πανπροσαρμοστικότητα» (η πεποίθηση πως κάθε συμπεριφορά και ανατομικό χαρακτηριστικό είναι μια προσαρμογή), μη διαψεύσιμες υποθέσεις, αποπροσανατολισμένες ή παρατραβηγμένες εξηγήσεις της συμπεριφοράς όταν οι κατά προσέγγιση εξηγήσεις είναι καλύτερες και κακόβουλες πολιτικές ή ηθικές ιδέες.
Συνιστούμε να διαβάσετε την ειδική μας έκδοση πάνω στην Εξέλιξη και τον Σκοπό της, όπου θίγουμε αυτό το θέμα. (Σύνδεσμος)
Πειράματα που αποδεικνύουν πόσο αναξιόπιστη μπορεί να είναι η ψυχολογία
Ένα από τα πιο γνωστά πειράματα που απεικονίζει την αναξιοπιστία της ψυχιατρικής διαγνωστικής διαδικασίας είναι του αυτό του Rosenhan «Υγιείς σε μέρη για παράφρονες».
Δείτε το πείραμα εδώ. Διαβάστε περισσότερα για το πείραμα εδώ.
Ένα πρόσφατο πείραμα έγινε για ντοκιμαντέρ του BBC με τίτλο «Πόσο τρελός είσαι;»
«Δέκα εθελοντές σχημάτισαν μια ομάδα για ένα αξιοσημείωτο πείραμα. Οι πέντε είναι “φυσιολογικοί” και οι υπόλοιποι πέντε έχουν επίσημα διαγνωστεί ως “ψυχικά άρρωστοι”. Η παραγωγή του ντοκιμαντέρ ρωτάει αν μπορείς να πεις ποιος είναι ποιος και αναρωτιέται πού είναι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ της λογικής και της παράνοιας.»
Το πείραμα ήταν μια παταγώδης αποτυχία για την ψυχολογία. Οι κορυφαίοι ψυχολόγοι που επιλέχθηκαν να συμμετέχουν για την εκπομπή, δεν μπόρεσαν να πουν ποιος ήταν λογικός ή αν είχε «ψυχική ασθένεια».
Μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρο το ντοκιμαντέρ εδώ.
Μεγάλες αποτυχίες της ψυχολογίας
Το να είσαι ομοφυλόφιλος είναι μια ψυχική ασθένεια:
«Η ψυχολογία ήταν ένας από τους πρώτους κλάδους που μελέτησαν την ομοφυλοφιλία ως ένα ξεχωριστό φαινόμενο. Πριν και κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους του εικοστού αιώνα, το κυρίαρχο ρεύμα της ψυχολογίας θεωρούσε την ομοφυλοφιλία, μιλώντας με όρους παθολογικών μοντέλων, ως ασθένεια του μυαλού.» (Wikipedia)
Θυμάστε τι συνέβη στον Alan Turing; Αν δεν γνωρίζετε ποιος είναι, μάλλον θα έπρεπε να τον ευχαριστήσετε που έχετε υπολογιστή. Ήταν βασικά ένας από αυτούς που εφηύραν τον υπολογιστή. Όμως ήταν «gay». Αισθανόταν έλξη για τους άντρες και επειδή το να είσαι gay ήταν «ψυχική ασθένεια» αναγκάστηκε να πάρει «θεραπευτική αγωγή» γι’αυτό. Η χορήγηση χαπιών και η γενικότερη εικόνα που οι τότε ψυχολόγοι έφτιαξαν για εκείνον, ήταν αυτά που τον οδήγησαν στην αυτοκτονία.
Παρακολουθήστε αυτό το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ σχετικά με την ζωή του Alan Turing για να καταλάβετε πόσο εκπληκτικά έξυπνος ήταν και εν τούτοις πόσο άσχημα του φέρθηκαν ώσπου πέθανε σε ηλικία μόλις 41 ετών. Το ντοκιμαντέρ εξηγεί με ποιους τρόπους οι ψυχολόγοι προσπάθησαν να βγάλουν από μέσα του την «ομοφυλοφιλία».
Ώστε λοιπόν κάποτε η ομοφυλοφιλία ήταν μια «ψυχική ασθένεια» και ξαφνικά δεν ήταν; Σημειώστε πως δεν ανακάλυψαν κάτι καινούριο σχετικά με την ομοφυλοφιλία, απλώς σταμάτησαν να προσπαθούν να την κατηγοριοποιήσουν. Μερικά ιδρύματα ακόμα την χαρακτηρίζουν ως «ψυχική ασθένεια», μέχρι και σήμερα. Είναι σαν να λέμε πως ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ασθένεια και έτσι συνταγογραφούμε μια θεραπεία, αλλά ξαφνικά συνειδητοποιούμε πως είναι κάτι το φυσιολογικό και σταματάμε τη θεραπεία.
Υπάρχουν πολλές ακόμα αποτυχίες στις οποίες διαγνώστηκε «ψυχική ασθένεια», με χρήση μη-επιστημονικών μεθόδων με αποτέλεσμα ανθρώπινη οδύνη. Αργότερα, οι ίδιες ακριβώς διαγνώσεις, μπήκαν στην κατηγορία της ψευδοεπιστήμης.
Κάποιοι είναι έξυπνοι, κάποιοι χαζοί:
Το ενδιαφέρον που δείχνει η ψυχολογία στην «εξυπνάδα» χρονολογείται εδώ και χιλιάδες χρόνια, όμως μόνο όταν ο ψυχολόγος Alfred Binet προσλήφθηκε για να προσδιορίσει τους μαθητές που χρειάζονταν βοήθεια στην εκπαίδευση, δημιουργήθηκε το πρώτο IQ Test. Συνεπώς, η ψυχολογία δημιούργησε κάτι τέτοιο, το οποίο ξανά και ξανά, δεν αποδεικνύει τίποτα, απλώς στιγματίζει λανθασμένα ανθρώπους.
Δείτε τα παρακάτω ντοκιμαντέρ για να κατανοήσετε πώς και γιατί είναι άχρηστο ένα IQ test:
«Πως γίνεται κανείς ιδιοφυία;» και «Η μάχη των μυαλών».
Τέτοια παραδείγματα στιγματισμού δεν είναι καθόλου σπάνια για την ψυχολογία.
Το να είσαι μαύρος είναι ψυχική ασθένεια:
Η «δραπετομανία» ήταν μια «ψυχική ασθένεια» το 1851 που υποτίθεται πως προκαλούσε στους έγχρωμους σκλάβους την τάση να αποδράσουν από τη σκλαβιά. Τώρα μας φαίνεται γελοίο το να πούμε πως οι σκλάβοι είναι «ψυχικά άρρωστοι» επειδή απλώς θέλουν να μην είναι σκλαβωμένοι, όμως αυτή η διάγνωση θεωρούνταν φυσιολογική εκείνες τις μέρες. (Πηγή)
Οι έγχρωμοι (νέγρους τους έλεγαν τότε) αντιμετωπίζονταν από την ψυχολογία ως «πνευματικά άρρωστοι» σε πολλές περιπτώσεις, μόνο και μόνο για το χρώμα του δέρματος τους. Επιπλέον δεν θεωρούνταν ιδιαίτερα έξυπνοι, μια κατώτερη φυλή.
«Ο Benjamin Rush, διδάκτωρ ιατρικής και ένας από αυτούς που υπέγραψαν την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας ως κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιo της Πενσυλβάνια και “Πατέρας της Αμερικανικής Ψυχιατρικής” περιέγραψε τους νέγρους σαν να έπασχαν από ένα νόσημα ονόματι “Νεγρίτιδα” το οποίο θεωρούνταν πως ήταν μια ελαφριάς μορφής λέπρα. Η μόνη θεραπεία για το νόσημα ήταν να γίνεις λευκός. Είναι ασαφές πόσες περιπτώσεις Νεγρίτιδας θεραπεύτηκαν επιτυχώς.»
«Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, οι Vernon Mark, William Sweet και Frank Ervin πρότειναν πως η αστική βία, την οποία οι περισσότεροι Αφροαμερικανοί αντιλαμβάνονταν ως έναν τρόπο αντίδρασης στην καταπίεση, στη φτώχεια και στην υποστηριζόμενη από την πολιτεία οικονομική και σωματική βία εναντίον μας, οφειλόταν στην πραγματικότητα σε “δυσλειτουργία του μυαλού” και σύστησαν την χρήση της ψυχοχειρουργικής για να αποφευχθούν ξεσπάσματα βίας.» (Πηγή)
(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)
Κείμενο: Tio
Πηγή: TVP Magazine
Μετάφραση στην ελληνική γλώσσα: Αλέξανδρος Μαντάς
Αν έχετε να προτείνετε διορθώσεις μπορείτε να μας στείλετε email στο: politismostipou1@gmail.com
