Πολύτιμος χωρίς τιμή
Ζούμε σε έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι υπολογίζουν το χρήμα περισσότερο από οτιδήποτε μπορείτε να φανταστείτε. Υπάρχουν καταπληκτικοί άνθρωποι με καταπληκτικές ιδέες και με πολλές δυνατότητες, οι οποίοι ποτέ δεν γίνονται γνωστοί ή δεν τους έχουμε σε εκτίμηση, διότι αυτός ο κόσμος βασίζεται στο χρήμα. Από την άλλη, διοχετεύονται τεράστια χρηματικά ποσά σε σχεδόν παράλογες ιδέες όπως τονίστηκε στο άρθρο «Ξοδεύοντας χρήματα στον σημερινό κόσμο», στο τρίτο τεύχος του περιοδικού.
Όταν έφτιαξα το 14ωρο ντοκιμαντέρ TROM (The Reality of Me – Η Πραγματικότητά Μου) και το έκανα διαθέσιμο δωρεάν στο internet, όλοι γύρω μου με ρωτούσαν πόσα χρήματα έβγαλα από αυτό. Δεν ενδιαφέρονταν καν με τι έχει να κάνει το ντοκιμαντέρ, παρά μόνο με τη χρηματική του αξία, παρ’όλο που παρουσίαζε ιδέες σχετικά με τη βελτίωση της ζωής του καθενός από τις εφαρμογές της επιστήμης και της τεχνολογίας και προσέλκυσε πολλές χιλιάδες θεατές.
Συναντάω παρόμοιες περιπτώσεις όλη την ώρα. Σχεδόν όλη μου τη ζωή, ήμουν αυτός ο τύπος που επιδιόρθωνε τον υπολογιστή σου. Αν είχες πρόβλημα, με έπαιρνες τηλέφωνο και ερχόμουν και σου τον έφτιαχνα δωρεάν. Από τέτοια μικρά πράγματα, μέχρι τα projects που έφταναν σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων, πάντα τα έκανα όλα δωρεάν. Ως αποτέλεσμα, όποτε χρειαζόμουν χρήματα, πάντα είχα πρόβλημα γιατί είχα ελάχιστα και σε αυτόν τον κόσμο τα πάντα κοστίζουν. Αν πάω στον οδοντίατρο, δε θα πει: «Αα, είσαι αυτός που έκανε αυτό το ντοκιμαντέρ, τη σελίδα στο internet κλπ, θα σε φροντίσω δωρεάν!». Όχι, αυτό δε θα συμβεί ποτέ! Ούτε θα εξαιρεθώ από το να πληρώνω φόρους χάρη στις καλές μου πράξεις.
Αυτού του είδους οι ενέργειες, που όλοι κάνουμε στη ζωή μας, δεν πληρώνονται στην κοινωνία που ζούμε. Εννοώ πως, από χρηματική άποψη, ή αν θέλετε από την οπτική γωνία της κοινωνίας, δεν έχουν «αξία».
Αυτό είναι ένα από τα κύρια προβλήματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο οποίο ζούμε. Δεν δίνει αξία σε κάτι που έχει αξία για τους ανθρώπους. Επιτρέπει μόνο να πουληθούν κάποιες «πολύτιμες πράξεις ή ιδέες», εάν διαφημιστούν κατάλληλα. Αν βοηθάω ανθρώπους με το να επιδιορθώνω τους υπολογιστές τους, ίσως θα έπρεπε να πουλάω αυτή την υπηρεσία που παρέχω και να ζητήσω χρήματα την επόμενη φορά που θα χρειαστούν τη βοήθεια μου. Ωστόσο, αυτό θα αλλοίωνε την ευγένεια και το κίνητρό μου σε εκπλήρωση προσωπικών επιδιώξεων. Με αυτόν τον τρόπο, η χρηματοπιστωτική κουλτούρα κάνει τους ανθρώπους να μην νοιάζονται τόσο ο ένας για τον άλλο.
Ποτέ δε θα πληρωθείς επειδή είσαι καλός γονιός, καλός φίλος ή γενικά καλός άνθρωπος.
Πώς να κοστολογήσω σωστά στο χρηματοπιστωτικό σύστημα ένα ντοκιμαντέρ που έφτιαξα; Πώς να υπολογίσω τα βιβλία και τα άρθρα που διάβασα όλη μου τη ζωή, τα ντοκιμαντέρ που είδα, τον χρόνο με τους ανθρώπους με τους οποίους συναναστράφηκα, όλα όσα συνέβαλαν στο να με διαμορφώσουν σε αυτό που είμαι και στο πώς εξελίχθηκαν οι ιδέες μου, έτσι ώστε να μπορέσω να γυρίσω αυτό το ντοκιμαντέρ;
Το να προσπαθείς να κοστολογήσεις την ανθρώπινη δημιουργικότητα εντός χρηματοπιστωτικού συστήματος, είναι σαν να προσπαθείς να χαρτογραφήσεις ολόκληρο το σύμπαν παίρνοντας μια και μόνο φωτογραφία τον ουρανό. Δεν μπορείς να το κάνεις αυτό επιλέγοντας ένα στιγμιότυπο σε μια δεδομένη στιγμή.
Σε αυτό το χρηματοπιστωτικό σύστημα, μια μητέρα δεν ανταμείβεται για να προσέχει τα παιδιά της για το υπόλοιπο της ζωής της. Αυτές οι μικρές αλληλεπιδράσεις, πράξεις ευγένειας, θυσίες, κλπ. Δεν γνωρίζω να υπάρχει κάτι στο χρηματοπιστωτικό σύστημα που να ανταμείβει τέτοιες πράξεις.
Αν βλέπεις παράνομο περιεχόμενο στο internet, κατεβάζεις πειρατικές ταινίες ή άλλα ψηφιακά αρχεία, ή ακόμα επισκεφτείς σελίδες που υποτίθεται πως είναι παράνομες, μπορείς να κατηγορηθείς ή και να σου ασκηθεί δίωξη για πειρατεία ή κατοχή παράνομου περιεχόμενου. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι του νόμου που ψάχνουν ενεργά για τέτοιες πράξεις και κατασκοπεύουν ανθρώπους για να εντοπίσουν τέτοια συμπεριφορά, την οποία τιμωρούν δραστικά.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί δεν υπάρχουν άνθρωποι να σας παρακολουθούν για να εντοπίσουν αν κάνετε ευγενικές πράξεις και μετά να σας ανταμείψουν για αυτό; Ή να σας παρακολουθούν και αν δουν πως βλέπετε πολλά ντοκιμαντέρ για το διάστημα να έρθουν στο σπίτι σας και να σας πουν: «Είδαμε πως ενδιαφέρεστε για το διάστημα. Σας προσφέρουμε δωρεάν εκπαίδευση σε αυτό το πανεπιστήμιο για να μάθετε ακόμα περισσότερα!». Στο κάτω-κάτω, αν σας πιάσουν να κατεβάζετε πειρατικές ταινίες, θα χαρακτηριστείτε ως «πειρατής» και θα έρθουν στο σπίτι σας να σας συλλάβουν. Τότε γιατί να μην χαρακτηρίζεστε και ως «αστρονόμος» αν παρακολουθείτε πολλά ντοκιμαντέρ σχετικά με το διάστημα;
Φαίνεται πως το μόνο που τους νοιάζει είναι να τιμωρήσουν ανθρώπους, αλλά όχι να τους ανταμείψουν για την καλή τους συμπεριφορά.
Το να πληρώνεσαι για να κάνεις κάτι είναι τόσο φυσικό σε αυτόν τον κόσμο, ώστε η λέξη «εθελοντής» έχει καταντήσει το σχεδόν αντίθετο. Να γιατί οι άνθρωποι σε κοιτάνε περίεργα όταν λες πως κάνεις πράγματα δωρεάν. Επιπλέον, το ότι ο εθελοντισμός είναι μια τόσο σπάνια πράξη που συναντάται στους «φυσιολογικούς» πολίτες, είναι κάτι που δίνει έμφαση στο πόσο ψεύτικη είναι η σημασία που το χρήμα δίνει στα πράγματα.
Να γιατί το ντοκιμαντέρ που έφτιαξα δεν είχε καμία αξία για τους φίλους μου. Επειδή δεν μου απέφερε χρηματικό κέρδος. Είμαι σίγουρος πως αν αποκόμιζα μεγάλα έσοδα από αυτό, προβολές σε πολλές πόλεις, κόκκινο χαλί και όλα αυτά, θα ήταν πολύ εντυπωσιασμένοι. Τη μέρα που το δημοσίευσα είχε έξι χιλιάδες προβολές. Φανταστείτε όλοι αυτοί οι άνθρωποι να ερχόντουσαν σε μια πρεμιέρα στη γενέτειρα μου… και φυσικά να πλήρωναν ένα εισιτήριο για να μπουν. Τότε μόνο θα ήμουν και παραγωγός ντοκιμαντέρ και κάποιος που βγάζει χρήματα. 🙂
Γι’αυτό τον λόγο, αν κάποτε στο μέλλον κάποιος αστεροειδής πλησιάσει επικίνδυνα τη Γη, θα πρότεινα η NASA να κάνει μια σύντομη τρισδιάστατη ταινία με ωραία μουσική από πίσω, ώστε να το μάθουν οι άνθρωποι, διαφορετικά δεν θα δώσουν καμία σημασία. Ζούμε σε έναν κόσμο που προέχει η οπτική ικανοποίηση, είμαστε συνηθισμένοι σε χαζές ταινίες, χαζή μουσική, λαμπερά χρώματα, τρισδιάστατες εικόνες, επώνυμες μάρκες. Λίγο-πολύ ασχολούμαστε μόνο με το περιτύλιγμα και όχι με το περιεχόμενο.
Αποτελεί ερώτημα γιατί η επιστήμη θεωρείται τόσο συχνά βαρετή και όχι ως κάτι ενδιαφέρον;
Εννοώ πως οι άνθρωποι ενδιαφέρονται περισσότερο για το Matrix (την ταινία), παρά για τη ζωή στην οποία οι ίδιοι είναι πρωταγωνιστές, που σημειωτέον, είναι τουλάχιστον ένα τρισεκατομμύριο φορές πιο περίπλοκη απ’ότι ένα δισεκατομμύριο ταινίες Matrix μαζί.
Αυτό είναι απόρροια του «ότι πουλάει καλύτερα, πουλάει καλύτερα». Δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την πραγματική αξία των πραγμάτων. Οι άνθρωποι επενδύουν πολλά χρήματα ώστε να προωθήσουν κάτι που θα αποφέρει περισσότερα χρήματα και όσο περισσότερα, τόσο πιο “cool” και «δημοφιλές» είναι αυτό που πουλάνε. Δυστυχώς, αυτό εξηγεί γιατί αυτά τα πράγματα αρέσουν στον κόσμο και μαθαίνει να τα βλέπει ως «εξαιρετικά», «της μόδας», «ψυχαγωγικά». Αυτό εξηγεί γιατί κάποιοι άνθρωποι δεν συγκινούνται όταν μαθαίνουν ειδήσεις για μία καινούρια θεραπεία για τον καρκίνο, για έναν νέο εξωπλανήτη ή για μια εφεύρεση ενός νέου υλικού, ενώ αντίθετα είναι περίεργοι και εντυπωσιάζονται περισσότερο όταν βλέπουν έναν «διάσημο» να κάνει ή να λέει βλακείες στην τηλεόραση. Όλα εξαρτώνται από το τι βγάζει περισσότερο χρήμα και ως εκ τούτου τι προωθείται περισσότερο από τα μέσα.
Ξέρετε… υπάρχουν τόσοι άστεγοι που είναι εξαιρετικοί άνθρωποι, ωστόσο λιμοκτονούν στους δρόμους επειδή δεν ταιριάζουν σε ένα παρωχημένο σύστημα.
Σήμερα με το internet και τα δισεκατομμύρια χρηστών, όλοι κάνουμε πράγματα δωρεάν, τα οποία δεν ανταμείβονται εντός του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Από σχόλια, αναρτήσεις βίντεο και διάδοση σκέψεων και ιδεών, το internet είναι ένας τεράστιος χώρος όπου οι άνθρωποι κάνουν πράγματα από τα οποία έχουν μικρή ή καθόλου ανταμοιβή.
Έχω δει πολλούς χρήστες με κανάλια στο youtube που κάνουν εξαιρετικές επιστημονικές εκπομπές, αλλά χρειάζονται επιτακτικά να κερδίσουν χρήματα, διαφορετικά δεν μπορούν να συνεχίσουν. Φυσικά αυτοί είναι ένα τυχαίο παράδειγμα από τα εκατομμύρια που υπάρχουν.
Αυτό το σύστημα είναι σαν εσώρουχα που δεν κάνουν πια. Είναι πολύ μικρά και σκίζονται κάθε μέρα. Προσπαθούμε να τα μπαλώσουμε και στην αρχή κάτι καταφέρνουμε, αλλά είναι άβολα και γνωρίζουμε πως μια μέρα θα σκιστούν τόσο, που δεν θα παίρνουν άλλο μπάλωμα. Νομίζω πως είναι καιρός να πάρουμε καινούρια εσώρουχα. 🙂
Στο σημερινό χρηματοπιστωτικό σύστημα, είναι δυνατόν να έχεις φοβερές ιδέες και να παρουσιάσεις εξαιρετικές εφευρέσεις που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη ζωή όλων και όμως να πεθαίνεις της πείνας, αν δεν ξέρεις πώς να τις πουλήσεις.
Στο Venus Project κανείς δε χρειάζεται να πουλάει τις ιδέες του. Αυτές οι ιδέες είναι μια άμεση συνεισφορά στην παγκόσμια κοινωνία και στον εαυτό μας.
Όλες οι πράξεις ευγένειας, κάθε είδους μικρή βοήθεια που προσφέρεις στους άλλους, οτιδήποτε κάνεις αποκτά μια άμεση αξία, η οποία δεν χρειάζεται ένα άχρηστο καρτελάκι τιμής.
Αρχικό κείμενο από το περιοδικό του The Venus Project
Κείμενο: Tio
Μετάφραση στην ελληνική γλώσσα: Αλέξανδρος Μαντάς
Επιμέλεια: Πολιτισμός Τύπου 1
