Το εμβόλιο της επιστήμης

Οι ιοί είναι μικροσκοπικές δομές που αναπαράγουν τον εαυτό τους μέσα στο σώμα, προκαλώντας μια σειρά αντιδράσεων, που είναι σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό επιβλαβείς ή ακόμα και σε κάποιες περιπτώσεις, θανατηφόρες. Πριν από τον 18ο αιώνα οι άνθρωποι συχνά πέθαιναν όταν κολλούσαν αυτούς τους ιούς. Κάποιες φορές μπορεί να πέθαιναν πολλές δεκάδες εκατομμύρια από μία και μοναδική «έξαρση».

Δοκίμασαν κάθε είδους γιατρειά για να θεραπεύσουν ή έστω να καταπραΰνουν τα συμπτώματα, με ελάχιστα ή και κανένα αποτέλεσμα. Αυτό ίσχυε μέχρι το 1796 όταν κάποιος αποφάσισε, βασιζόμενος σε γνώση που ξέθαψε από μία παλαιότερη αναφορά καταγεγραμμένη δεκαετίες πριν, να βάλει στο σώμα ενός παιδιού με ένεση, μία πιο ήπια μορφή του ιού και να ερευνήσει κατά πόσο θα βοηθούσε τον οργανισμό του να μην προσβληθεί από βαρύτερες μορφές αυτού του ιού.

Παραδόξως δούλεψε κι έτσι άλλαξε για πάντα τον τρόπο που οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τους ιούς. Χρειάστηκαν περίπου 100 χρόνια ακόμα για να ελεγχθεί κανονικά αυτή η νέα μέθοδος με το εμβόλιο και να εφαρμοστεί σε μεγαλύτερη κλίμακα. Μέχρι σήμερα, πολλά εμβόλια έχουν κατασκευαστεί ώστε να επιτρέπουν σε ανθρώπους και ζώα να αποφεύγουν τους περισσότερους από τους καταστροφικούς ιούς που υπάρχουν.

Οι ιοί εξαπλώνονται σε όλα τα οικοσυστήματα στον πλανήτη, αποτελώντας την πιο διαδεδομένη βιολογική οντότητα. Μία μόλυνση μπορεί να σημαίνει, από ελαφριά συμπτώματα που σχεδόν κάθε άνθρωπος μπορεί να αντιμετωπίσει χωρίς κάποιο φάρμακο, όπως καταρροή, πυρετός, ξηρός λαιμός, ατονία, πονοκέφαλος, κλπ, ενώ άλλα είναι πιο προβληματικά και μπορεί να προκαλέσουν έντονο πόνο, εσωτερική ή εξωτερική αιμορραγία και σε κάποιες περιπτώσεις θάνατο.

Υπάρχουν ακόμα πάρα πολλοί ιοί εκεί έξω, κάποιοι με ποσοστά θνησιμότητας κάπου στο 90%, για τους οποίους δεν υπάρχει φάρμακο ή εμβόλιο και αν τους κολλήσεις είναι πιο πιθανό να πεθάνεις, παρά να επιβιώσεις. Υπάρχουν επίσης αμέτρητοι άλλοι, με ηπιότερα, μη-θανατηφόρα συμπτώματα, για τα οποία δεν υπάρχει ακόμα εμβόλιο ή κάποιο αξιόλογο φάρμακο.

Ας δούμε τον ιό της γρίπης για παράδειγμα. Υπάρχουν 3-5 εκατομμύρια σοβαρά περιστατικά κάθε χρόνο και περίπου 250.000 με 500.000 θάνατοι ετησίως. Ο ιός της γρίπης κανονικά μεταφέρεται μέσω του αέρα, ο οποίος είναι το πιο δυνατό και σίγουρο μέσο με το οποίο ένας ιός μπορεί να μεταδοθεί. Καθότι ιός που βασίζεται στο RNA, ο ιός της γρίπης είναι εξαιρετικά μεταβαλλόμενος (μεταλλάσσεται πολύ γρήγορα), συνεπώς το εμβόλιό του συνίσταται επιτακτικά για μια εποχιακή/ετήσια «δόση» για ανθρώπους με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.

Oι ιοί «ελέγχονται» με το να αναλύουμε πολλούς παράγοντες σχετικά με αυτούς και τα συμπτώματα που προκαλούν και τελικά να καταλήγουμε στην καλύτερη δυνατή απόφαση για το τι είδους μέτρα θα πάρουμε: ενδεχομένως ένα καινούριο ή ένα προσαρμοσμένο εμβόλιο είναι αναγκαίο ή η πρόληψη μπορεί να λύσει το πρόβλημα (υγιεινή, καραντίνα, κλπ).

Στην περίπτωση των ιών που μεταδίδονται μέσω του αέρα, η πρόληψη χωρίς εμβόλιο εμπεριέχει ρίσκο με απρόβλεπτες συνέπειες ως κάποιο βαθμό, αλλά στις άλλες περιπτώσεις το κλειδί βρίσκεται συχνά στην πρόληψη.

Ο ιός του Έμπολα είναι ένα ιδανικό παράδειγμα για το πώς είναι δυνατόν, αν και δεν υπάρχει εμβόλιο ή φάρμακο ακόμα, να περιοριστεί ένας ιός σε κάποιο βαθμό.

Αφού ο Έμπολα μεταδίδεται αποκλειστικά μέσω άμεσης επαφής με σωματικά υγρά, όσο πιο σύντομα απομονώσεις (σε καραντίνα) μολυσμένα σώματα, τόσο πιο γρήγορα ο ιός θα εξαφανιστεί. Μπορεί να πεθάνουν πολλοί (και αυτό είναι κάτι που πρέπει να προσπαθήσουμε να λύσουμε), μπορεί να εξασθενήσει κάποιους που θα έρθουν σε επαφή μαζί του (και αυτό είναι κάτι που πρέπει να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε), αλλά με την απομόνωση ο ιός θα βρει όλο και λιγότερους ανθρώπους για να εξαπλωθεί και τελικά θα εξαφανιστεί.

Αυτό δεν σημαίνει πως εξαφανίζεται εντελώς, αλλά γίνεται κάπως απίθανο να επηρεάσει ανθρώπους σε μια συγκεκριμένη περιοχή ή στις γύρω περιοχές. Όταν δεν υπάρχουν άλλες περιπτώσεις από μολύνσεις ενός συγκεκριμένου ιού, τότε λέμε πως είναι προς εξαφάνιση. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως ο ιός δεν υπάρχει πια, αλλά ότι πλέον είναι τόσο καλά περιορισμένος, ώστε υπάρχουν λίγες ή και καθόλου περιπτώσεις  που έχουν μολυνθεί και πρακτικά η πιθανότητα μετάδοσης σε κάποιον άλλο άνθρωπο είναι 0%.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΔΥΟ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙΡΙΑΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΩΝ

1. Πρόληψη και θεραπεία: Να μην επιτραπεί εξαρχής σε μια μόλυνση να συμβεί και όταν συμβεί να υπάρχει θεραπεία που μπορεί να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα.

2. Εμβολιασμός: Προετοιμασία του σώματος πριν αυτό μολυνθεί, ώστε να καταστεί ικανοποιητικά ανθεκτικό/άνοσο στους ιούς.

Με όλους αυτούς τους ιούς στον κόσμο, ακόμα και με την χαοτική παγκόσμια υποδομή να εμποδίζεται από τον πολιτισμό και το χρήμα, οι ανθρώπινες κοινωνίες τα πάνε αρκετά καλά όσον αφορά τους ιούς.

Αν τυχαίνει να ζείτε στην Αμερική, έχετε πιο πολλές πιθανότητες να σκοτωθείτε από έναν άλλο άνθρωπο παρά από ελονοσία. Το 2010 έγιναν 14.748 δολοφονίες στην Αμερική, ενώ από ελονοσία μολύνθηκαν περίπου 1.500 άνθρωποι και οι θάνατοι από τέτοιου είδους μολύνσεις εξακολουθούν να μειώνονται. Αναλογιστείτε το – οι άνθρωποι είναι πιο επικίνδυνοι από την ελονοσία στην Αμερική!

Αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, η ελονοσία σκότωσε 627.000 ανθρώπους, ενώ οι δολοφονίες ήταν περίπου μισό εκατομμύριο το έτος 2012.

Από αυτό μπορούμε να συμπεράνουμε πως οι άνθρωποι είναι το ίδιο (ή περισσότερο) επικίνδυνοι όσο κάποιοι ισχυροί ιοί και εδώ ήθελα να καταλήξω.

Όταν αναρτούμε εικόνες που προωθούν άρθρα από το περιοδικό του Venus Project στο Facebook σχετικά με την ανθρώπινη συμπεριφορά, την οποία αναλύουμε μέσω εννοιών όπως «χυδαιότητα», «ηθική», «ηθικές αξίες» και ούτω καθεξής, κάποιες φορές παρατηρούμε πως οι άνθρωποι δεν κατανοούν τι σχέση έχουν όλα αυτά με το Venus Project. Το Venus Project δεν έχει να κάνει με στρογγυλές πόλεις, θολοειδή σπίτια και έναν κόσμο χωρίς χρήμα; Τι σχέση έχει η γύμνια και οι ανθρώπινες τελετουργίες;

Αν το Venus Project επιχειρούσε αυτή τη στιγμή να χτίσει πόλεις και να μεταφέρει ανθρώπους από αυτή την κοινωνία στη νέα αυτή πόλη, το εγχείρημα δε θα έπιανε. Δεν μπορεί να λειτουργήσει. Και αν κάποιοι άνθρωποι αισθάνονται πως προσβάλλονται με τον τρόπο που κάποιοι «άλλοι» ντύνονται; Ή αν αυτοί οι «άλλοι» προτιμούν να μην ντύνονται; Και αν κάτι τέτοιο κατέληγε σε βίαιες πράξεις από κάποιους που δεν μπορούν να διαχειριστούν μια τέτοια κατάσταση; Και αν μερικοί άνθρωποι βρίσκουν «ανήθικο» να σκοτώνονται όντα που «μπορούν να νιώθουν», όπως τα κουνούπια, τα οποία μπορεί να μεταδίδουν θανατηφόρες ασθένειες; Και αν μερικοί θέλουν να επιβάλλουν τα δικά τους πιστεύω στους άλλους και ίσως θελήσουν να χρησιμοποιήσουν πόρους «κοινής κληρονομιάς» για να χτιστούν περισσότερα κτίρια για προσευχή παρά για νοσοκομεία; Τι θα συμβεί τότε;

Οι άνθρωποι της σημερινής κοινωνίας έχουν «μολυνθεί» από αντιλήψεις κάθε είδους, οι οποίες είναι και μη-επιστημονικές και συνηθέστερα παρά σπανιότερα, αποτελούν πιθανή απειλή για τους άλλους.

Το να πιστεύεις πως είναι δυνατόν να πετύχουμε μια πιο ώριμη κοινωνία με το να χτίσουμε απλώς αυτοβιώσιμες πόλεις, είναι σαν να πιστεύεις πως φτιάχνοντας σύριγγες θα αφανιστούν οι ιοί.

Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτού του είδους τους κοινωνικούς ιούς και να τους περιορίσουμε, ώστε να μην εξαπλωθούν και γίνουν επικίνδυνοι. Όπως και με τους πραγματικούς ιούς, οι κοινωνικές αντιλήψεις μπορούν να γίνουν περισσότερο ή λιγότερο επικίνδυνες ή κάποιες να μην αποτελούν κανενός είδους κίνδυνο γενικά στην κοινωνία, ακόμα και αν είναι μη-επιστημονικές ή μη επαληθεύσιμες.

Αν θέλουμε να θρέψουμε, να παρέχουμε ένδυση και γενικά να φροντίσουμε όλους τους ανθρώπους και τους πόρους της Γης και να παρέχουμε στους ανθρώπους τη δυνατότητα να εξερευνήσουν, να δημιουργήσουν, να χαλαρώσουν και να απολαύσουν το «ταξίδι» τους σε αυτόν τον πλανήτη, πρέπει να βεβαιωθούμε πως μπορούμε να αποτρέψουμε τις επιζήμιες κοινωνικές αντιλήψεις από το να ανακατευτούν με έναν τέτοιο κόσμο.

Άρα, τι είναι ένας κοινωνικός ιός;

Έχουμε συμπεριλάβει ένα άρθρο σχετικά με την επιβλαβή σκέψη σε προηγούμενο τεύχος του περιοδικού του Venus Project, το οποίο συνιστούμε θερμά να διαβάσετε (ή να ξαναδιαβάσετε), αλλά βασικά, κάθε αντίληψη μπορεί να θεωρηθεί ως «επιβλαβής» αν δεν είναι επιστημονικά λογική ή/και να αντίκειται στις ίσες ευκαιρίες που θα έχει ο καθένας στον πλανήτη, σε μια παγκόσμια οικονομία βάσει πόρων του Venus Project.

Για παράδειγμα, συγκεκριμένα είδη αντιλήψεων που επιβάλλονται στους άλλους, μπορεί να θεωρηθούν ως επιβλαβή. Το να διδάσκεις στο παιδί σου πως ο κόσμος δημιουργήθηκε από μια αόρατη οντότητα (βάλτε όποια θέλετε) και πως ο μοναδικός σκοπός του σε αυτόν τον κόσμο είναι να διαδίδει το μήνυμα για αυτή την οντότητα, μπορεί να οδηγήσει σε μια κοινωνία ατόμων με ιδιαίτερα χαμηλή κατανόηση για την επιστήμη, κάτι που με τη σειρά του έχει επίδραση και σε αυτά, αλλά και στους γύρω τους, με το να μην εμπλέκονται στα κοινωνικά δρώμενα, λόγω της ανικανότητάς τους να κάνουν κάτι τέτοιο.

Αυτό δε σημαίνει πως όλοι πρέπει με κάποιο τρόπο να συνεισφέρουν κάτι σημαντικό και θετικό στην κοινωνία αλλιώς οι υπόλοιποι θα τον/την θεωρούμε ως κοινωνικό ιό – καμία σχέση – όμως πρέπει να καταλάβουμε πως άτομα που είναι εντελώς αδαή με την επιστήμη, ειδικά αν εκπροσωπούν μια πλειοψηφία, επιδρούν πολύ αρνητικά στη συνολική εξέλιξη της επιστημονικής και τεχνολογικής μας γνώσης και προόδου και στην κοινωνία γενικά.

Επιπλέον, πολλές αντικρουόμενες πεποιθήσεις τείνουν να καταλήγουν σε σοβαρές διαμάχες, συχνά καταλήγοντας και σε ακραία βία.

Για παράδειγμα έχουμε εκατομμύρια θανάτους στο όνομα διάφορων θρησκειών, παράλληλα με την ανατροφή τόσων επιστημονικά αδαών ανθρώπων, οι οποίοι είναι πνευματικά ανίκανοι να κάνουν οποιαδήποτε θετική συνεισφορά στην κοινωνία γενικώς ή, ακόμα χειρότερα, μπορεί να έχουν ακόμα και αρνητική επίδραση. Ωστόσο, το κλειδί βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο αυτές οι θρησκείες ερμηνεύονται.

Κάποιοι τύποι βιολογικών ιών μπορεί να είναι ακίνδυνοι, ή ακόμα και ωφέλιμοι αν αντιμετωπιστούν σωστά. Πολλοί άνθρωποι που είναι θρήσκοι, είναι κάθε άλλο παρά επικίνδυνοι για τους εαυτούς τους ή την κοινωνία. Επιπλέον, πολλοί έχουν συνεισφέρει ή και ακόμα συνεισφέρουν σημαντικά στην επιστήμη.

Συνεπώς, ένα «εμβόλιο» είναι απαραίτητο για να σιγουρευτούμε πως τέτοιες αντιλήψεις που υπάρχουν τριγύρω μας σχετικά με τη θρησκεία δεν θα μπορούν να οδηγήσουν σε καταστροφικές καταστάσεις για την κοινωνία και το άτομο. Ενώ σίγουρα κάποιος μπορεί να ζήσει μια καλή ζωή διαβάζοντας το Κοράνι και ίσως εμπνευστεί ώστε να κατανοήσει τη φύση μέσω της επιστήμης, κάποιος άλλος διαβάζοντάς το μπορεί να αποφασίσει να σκοτώσει άλλους ανθρώπους. Έτσι προσδιορίζω την έννοια «κοινωνικός ιός»: όχι η θρησκεία ή άλλες παρόμοιες ιδέες, αλλά με ποιο τρόπο αυτές οι ιδέες εκλαμβάνονται από τους ανθρώπους.

Συνεπώς, δεν είναι το Κοράνι που πρέπει να «εξαφανιστεί» ή άλλες θρησκείες ή αντιλήψεις, αλλά αντίθετα η ανθρωπότητα να είναι σε θέση να τις χειριστεί έτσι ώστε να μην είναι επιβλαβείς.

Υποθέτω πως οι περισσότεροι θρήσκοι άνθρωποι συμφωνούν πως το να σκοτώνεις ή έστω να βλάπτεις άλλους ανθρώπους ή όντα, δεν είναι κάτι που αποτελεί βήμα προόδου, ειδικά αν έχουμε σκοπό να ζήσουμε όλοι μαζί στον πλανήτη Γη. Επίσης, το να σκοτώνεις τον Osama bin Laden, τον Saddam Hussein ή άλλους θρησκόληπτους ανθρώπους ή ομάδες, είναι σαν να σκοτώνεις ανθρώπους που έχουν μολυνθεί από έναν βιολογικό ιό και να περιμένεις πως κατ’αυτόν τον τρόπο θα λυθεί εντελώς το πρόβλημα.

Όπως συμβαίνει με τους πραγματικούς ιούς, έτσι υπάρχουν πολλών ειδών κοινωνικοί ιοί που μπορούν να εξαπλωθούν, να μεταλλαχθούν και να γίνουν επικίνδυνοι. Οι κοινωνικοί ιοί – όπως και οι πραγματικοί – μπορούν είτε να απαλειφθούν με ένα «εμβόλιο», είτε να τους διαχειριστούμε σωστά και να τους θεραπεύσουμε. Και οι δύο μέθοδοι μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα την σταθεροποίηση μιας πιο σώφρονος παγκόσμιας κοινωνίας.

Αντιλαμβάνομαι την επιστήμη σαν κάποιου είδους εμβόλιο. Όταν τα παιδιά διδάσκονται τις μεθόδους της επιστήμης, η πιθανότητα να «μολυνθούν» από τέτοιους ιούς αργότερα είναι πολύ χαμηλή, σχεδόν ανύπαρκτη, χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι αδύνατον να συμβεί.

Δεν είμαι καθόλου θρήσκος, έτσι ποτέ δεν θα μπορούσα να σκοτώσω «στο όνομα του» Αλλάχ ή του Θεού ή να κάνω οτιδήποτε κακό που να απορρέει από τέτοιες αντιλήψεις. Ωστόσο, αν είμαι αδαής σε άλλα θέματα κατανόησης, θα μπορούσα να κοροϊδεύω υπέρβαρους ανθρώπους και αυτοί να αυτοκτονήσουν εξαιτίας της κοινωνικής μου άγνοιας. Το πιάνετε; Όπως έγραψα πριν, υπάρχουν πολλών ειδών κοινωνικοί ιοί, συνεπώς είναι αναγκαία και πολλών ειδών εμβόλια. Μην περιμένει κανείς ένα «εμβόλιο» να θεραπεύσει τα πάντα.

Υπάρχουν πολλοί επιστημονικοί, ή οι λεγόμενοι «κριτικά σκεπτόμενοι», οι οποίοι ακόμα πιστεύουν πως μπορούν να λύσουν προβλήματα με την πολιτική και είναι απλώς ανίκανοι να αμφισβητήσουν το σύστημα στο οποίο ζούμε τώρα. Ενεργώντας έτσι, προωθούν ένα παγκόσμιο σύστημα το οποίο σκοτώνει, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, πολλές χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο (λιμοκτονία, υψηλό στρες, έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κλπ). Ακόμα και επιστημονικές αντιλήψεις όπως η «εξέλιξη», μπορούν να ερμηνευτούν με τρόπους μη-επιστημονικούς και επιβλαβείς: υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που είναι σύμφωνοι με ιδέες όπως αυτή που πίστευε και ο Χίτλερ για την «επιβίωση του ισχυρότερου», πιστεύοντας πως μόνο υγιείς άνθρωποι θα έπρεπε να επιβιώνουν στην κοινωνία μας.

Όσο περισσότερα μαθαίνεις και όσο κατανοείς σε βάθος πολλά θέματα, τόσο πιο «επιστημονικό» θα γίνεται το σκεπτικό σου, όμως αυτό δεν είναι μια διαδικασία που έχει κάποιο τελικό στόχο. Όπως κάποιοι ιοί μεταλλάσσονται και πρέπει να κατασκευάσουμε νέα εμβόλια, το ίδιο ισχύει και για τους κοινωνικούς ιούς, οι οποίοι μπορούν να μεταλλάσσονται και πρέπει να επινοήσουμε νέες μεθόδους για να τους αντιμετωπίσουμε. Για παράδειγμα: καινούριες ψευδοεπιστήμες μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και από σχετικά πρόσφατους τομείς, όπως είναι η κβαντοφυσική. Πρέπει να είμαστε σε θέση ως παγκόσμια κοινωνία να αντιμετωπίσουμε κάτι τέτοιο.

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει «κριτική σκέψη», δεδομένου ότι πάντα μπορείς να μαθαίνεις περισσότερα και μπορείς να δεις με κριτικό μάτι μόνο τομείς στους οποίους έχεις αυξημένες γνώσεις. Αλλά ακόμα και σε αυτούς, μπορεί ακόμα να μη γνωρίζεις αρκετά, καθώς νέες ανακαλύψεις συνεχώς ακυρώνουν τις «τρέχουσες» ερμηνείες μας.

Ωστόσο, τα «εμβόλια» μπορεί να μην είναι διαθέσιμα σε κάποιους ανθρώπους (όπως η εκπαίδευση) ή καμιά φορά καταφθάνουν πολύ αργά (αφού κάποιος κοινωνικός ιός τους έχει μολύνει), άρα χρειαζόμαστε κάτι παραπάνω από αυτό. Θυμάστε ποιες είπαμε πως είναι οι καίριες ιδέες για την αντιμετώπιση των ιών; Εμβολιασμός, πρόληψη και θεραπεία.

Μπορούμε να «εμβολιάσουμε» ανθρώπους με μόρφωση, επιστήμη και να τους καταρτίσουμε με μακροχρόνιες δεξιότητες για επίλυση προβλημάτων, πώς να ερευνούν κλπ, όμως το πιθανότερο είναι να μην καταφέρουμε τίποτα αν το κάνουμε αυτό στην κοινωνία που ζούμε τώρα. Γιατί;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι, κάποιοι από τους οποίους έχουν να κάνουν με το γεγονός πως οι περισσότεροι πρέπει να καταφέρουν να έχουν μια «δουλειά» και ως εκ τούτου δεν τους μένει χρόνος ή διάθεση για να μάθουν πολλά νέα πράγματα. Οι πολιτισμικές διαφορές παίζουν έναν επιπλέον ρόλο, γιατί τα παιδιά επηρεάζονται στον τρόπο σκέψης τους από την φυλή (χώρα) στην οποία γεννήθηκαν (την εξουσία), καθώς και από τις προκαταλήψεις των γονιών τους. Το χρήμα παίζει καθοριστικό ρόλο στην «προώθηση» πολλών τέτοιων ιών – απλώς σκεφτείτε την ιδέα της «ομορφιάς» που προωθούν τόσες εταιρείες, μόνο και μόνο για να πουλήσουν ρούχα ή καλλωπιστικά προϊόντα, η οποία κάνει πολλούς ανθρώπους να αισθάνονται άσχημοι ή τους επηρεάζει ώστε να κοροϊδεύουν τους άλλους για την εμφάνισή τους. Μια άλλη επιρροή που ασκεί το χρήμα, ακόμα πιο σοβαρή, είναι όταν επηρεάζει την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Να πω ένα παράδειγμα:

Είχα πάντα πρόβλημα με την όρασή μου. Την ημέρα δεν έχω σχεδόν κανένα πρόβλημα, αλλά όσο σκοτεινιάζει, παλεύω για να δω. Τα βλέπω όλα θαμπά. Αποφάσισα να κάνω κάτι γι’αυτό και πήγα σε έναν ειδικό οφθαλμίατρο, σε ένα μέρος όπου επίσης φτιάχνουν γυαλιά. Από την εξέτασή μου η γιατρός συμπέρανε πως χρειαζόμουν γυαλιά.

Την ρώτησα αν οι φακοί επαφής θα ήταν καταλληλότεροι για να βελτιώσουν το πρόβλημα και κόντεψε να βάλει τα γέλια. Είπε πως είναι χαζό να φοράει κανείς φακούς επαφής. Είναι επικίνδυνοι. Μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση στο μάτι.

Εντάξει, απάντησα. Της είπα πως θα ξαναπάω γιατί ήθελα να το σκεφτώ.

Εν τω μεταξύ, σκέφτηκα να κάνω κι άλλη μία εξέταση για τα μάτια, αλλά αυτή τη φορά κάπου που φτιάχνουν φακούς επαφής. Αυτές οι εξετάσεις γίνονται δωρεάν, υπό συγκεκριμένες συνθήκες και αποφάσισα να το εκμεταλλευτώ στο έπακρο.

Όπως και με τις προηγούμενες εξετάσεις, η γιατρός τους με εξέτασε λεπτομερώς και μου είπε πως πραγματικά χρειαζόμουν φακούς επαφής. Τα γυαλιά, είπε, μπορεί να μαζέψουν βακτήρια πάνω τους, να γρατζουνιστούν, να λερωθούν, κλπ και ως εκ τούτου οι φακοί επαφής είναι πιο καθαροί και η καλύτερη επιλογή για την περίπτωσή μου.

Εντάξει, απάντησα. Της είπα πως θα ξαναπάω γιατί ήθελα να το σκεφτώ. 🙂

Για να μου γίνει πιο σαφές το τι πραγματικά χρειάζονταν τα μάτια μου, βρήκα έναν ελεύθερο επαγγελματία που ειδικευόταν στη μέθοδο LASIK. Είναι μια εγχείρηση στα μάτια με laser. Αλλάζουν το σχήμα του ματιού ώστε να διορθωθεί η όραση. Πήγα εκεί και αφού ολοκληρώθηκαν οι εξετάσεις, μαντέψτε, ο γιατρός είπε πως η εγχείρηση με laser είναι η τέλεια λύση για μένα. Υπάρχουν πολύ περισσότεροι κίνδυνοι αν φοράω φακούς επαφής, παρά αν κάνω την επέμβαση. Και όσον αφορά τα γυαλιά… μπορεί να μην διορθώσουν την όρασή μου εντελώς και δεν βολεύει να τα φοράω παντού αν κάνω δραστήρια ζωή.

Εντάξει, απάντησα. Του είπα πως θα ξαναπάω γιατί ήθελα να το σκεφτώ. 🙂

Όλοι οι γιατροί που πήγα, μου σύστησαν μόνο την πραμάτεια τους. Ήταν διασκεδαστική η όλη κατάσταση γιατί ήταν ολοφάνερο πως «νοιαζόντουσαν» κυρίως να πουλήσουν συγκεκριμένες υπηρεσίες/προϊόντα, αδιαφορώντας για το τι θα ήταν «το ιδανικότερο» για τα μάτια μου.

Αν και ήταν όλοι τους γιατροί, είχαν διαφορετικές απόψεις για το ίδιο πρόβλημα και οι αποφάσεις τους επηρεάζονταν άμεσα από τα χρήματα. Το θέμα είναι ότι η όραση μου δεν είναι και τόσο άσχημη, άρα η εγχείρηση με laser δεν θα ήταν κι η καλύτερη λύση, ειδικά αφού είχε κάποιες παρενέργειες, όπως διάβασα στη Wikipedia και σε εξειδικευμένες ιατρικές σελίδες, μιας και ο γιατρός δεν μου τις ανέφερε. Επειδή οι παρενέργειες αυτές θα μπορούσαν να είναι μη αναστρέψιμες, ένας τίμιος γιατρός έπρεπε να μου τις έχει αναφέρει οπωσδήποτε. Είναι αλήθεια πως οι φακοί επαφής είναι πιο επικίνδυνοι για μολύνσεις από την εγχείρηση με laser, αλλά και στις δύο περιπτώσεις οι πιθανότητες είναι πολύ χαμηλές. Όπως και να’χει, είναι κίνδυνοι για τους οποίους έπρεπε να έχω ενημερωθεί, ανεξάρτητα απ’το πόσο πιθανοί ήταν.

Κανείς απ’τους γιατρούς δεν μίλησε για τους κινδύνους της μεθόδου που πρότεινε. Μόνο για τα πλεονεκτήματά τους και για τους κινδύνους των εναλλακτικών. Λες και ανταγωνίζονταν… 🙂

Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία για εμένα, καθώς είδα από πρώτο χέρι σε διάστημα μόλις ενός μήνα, πως τρεις γιατροί μου είπαν πολύ διαφορετικά πράγματα σχετικά με την «καλύτερη» λύση για το πρόβλημα στα μάτια μου.

Βλέπετε λοιπόν, πως αν και αυτοί οι γιατροί είναι επιστημονικά καταρτισμένοι για το συγκεκριμένο θέμα, οι απόψεις τους αλλάζουν βάσει της επιρροής που τους ασκεί το χρήμα. Αν ο χειρουργός μου είχε προτείνει να φορέσω φακούς επαφής γιατί η εγχείρηση δεν ήταν απαραίτητη για να φτιάξει η όρασή μου, η εταιρεία για την οποία δουλεύει θα έχανε αυτόματα 2.000 ευρώ. Αν του έλεγα ευθύς εξαρχής πως αδυνατούσα να πληρώσω για μια εγχείρηση, μπορεί να ήταν πιο ειλικρινής.

Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες δύο. Πιθανότατα φοβούνται πως δεν θα πουλήσουν αρκετά γυαλιά ή φακούς επαφής αν είναι ειλικρινείς, αν όμως όλοι τους ήταν μονίμως τίμιοι (αν δεν είχαν λόγο να αποκρύπτουν σημαντικές πληροφορίες), η ανθρωπότητα θα είχε έτοιμο προς χρήση ένα πιο ισορροπημένο σύστημα, που θα εστίαζε πραγματικά στην φροντίδα της ζωής, παρά στους τραπεζικούς λογαριασμούς.

Αυτό το παράδειγμα είναι από τα «λιγότερο επιβλαβή», λαμβάνοντας υπ’όψιν πως καμιά φορά άνθρωποι πεθαίνουν από το κίνητρο του κέρδους. Υπάρχουν πολλές πηγές στο διαδίκτυο που απεικονίζουν πόσο βαθιά είναι η θεσμική διαφθορά.

Ας γυρίσουμε πίσω στους πραγματικούς ιούς για λίγο:

Ένα και μόνο είδος των ιών της γρίπης σκότωσε περίπου 50-100 εκατομμύρια ανθρώπους το 1918 (ίσως η μεγαλύτερη καταστροφή σε ανθρώπινες απώλειες).

Αυτό έγινε εν μέρει λόγω της ελλιπούς υποδομής και γνώσης εκείνη την εποχή, αλλά επιδεινώθηκε επίσης και από τον τρόπο που αντιλαμβάνονταν την ύπαρξη ή απώλεια του χρηματικού κέρδους, που οδήγησε στη γρήγορη εξάπλωση του ιού.

Ο James Niven, Ιατρικό Στέλεχος Υγείας στο Manchester εκείνη την εποχή, προσπάθησε να αποτρέψει πολλούς θανάτους με το να συμβουλεύει τις αρχές των πόλεων να βάλουν την πόλη σε καραντίνα, ώστε να σταματήσει η διάδοση του ιού από τον έναν άνθρωπο στον άλλο.

Αυτό θα είχε σώσει πολλές χιλιάδες ζωές, μέσα και γύρω απ΄την πόλη. Δυστυχώς τον αγνόησαν, γιατί το να κλείσουν οι παραγωγικές εγκαταστάσεις ή οι κινηματογράφοι θα σήμαινε αυτόματα σημαντική οικονομική απώλεια. Αν για παράδειγμα έκλειναν την εκκλησία, αυτό θα είχε ακόμα και αρνητικές πολιτιστικές συνέπειες (οι άνθρωποι μπορεί να επαναστατούσαν εξαιτίας αυτού).

Με άλλα λόγια, το χρήμα και ο πολιτισμός εμπόδισαν το να ακολουθηθεί η επιστημονική μέθοδος αμέσως, ώστε να μεγιστοποιηθεί η υγειονομική φροντίδα, με έμμεση συνέπεια πολλοί άνθρωποι να πεθάνουν.

Ακριβώς το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουμε και τώρα. Αυτό υποδεικνύει γιατί, πέρα από τα εμβόλια, πρέπει να φροντίσουμε και για την υποδομή (πρόληψη και θεραπεία).

Αυτοί λοιπόν οι άνθρωποι είναι εν μέρει σωστοί. Το Venus Project έχει επίσης να κάνει με στρογγυλές πόλεις, θολοειδή σπίτια και πλανητικούς πόρους, αφού χωρίς μια τέτοια ολοκληρωμένη υποδομή, οι κοινωνικοί ιοί δεν μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο.

Όπως και στην περίπτωση των πραγματικών ιών, χρειαζόμαστε καταρχάς, όπου αυτό είναι δυνατόν, τακτικούς επιστημονικούς «κοινωνικούς εμβολιασμούς» των ανθρώπων (αλφαβητισμό, γενική σχετική εκπαίδευση, τεχνολογική επιδεξιότητα, κλπ). Όμως, είναι επίσης επιτακτικό το ότι χρειαζόμαστε και μια σχετική υποδομή που να μπορεί να συντηρήσει μια πιο σώφρονα κοινωνία. Και τα δύο είναι άκρως σημαντικά και εξαρτώμενα πλήρως το ένα από το άλλο.

Πρέπει να προσπαθήσουμε σκληρά, ώστε να απαλείψουμε κάθε κίνητρο εμφάνισης κοινωνικών ιών από όλες τις διαστάσεις του Venus Project. Για παράδειγμα, το να παρέχεις στους ανθρώπους ό,τι θέλουν και χρειάζονται, είναι κάτι που θα απαλείψει τη συντριπτική πλειοψηφία των δολοφονιών. Η αφθονία στο να συναντήσεις κάποιον για σύντροφο (η ικανότητα να συναντήσεις περισσότερους ομοϊδεάτες σου) μπορεί να μειώσει σημαντικά ή να εξαφανίσει τη ζήλια. Η απομάκρυνση του χρηματικού κέρδους θα απαλείψει το κίνητρο για ψέμα, απάτες και «καταβρόχθιση» πόρων για προσωπικό κέρδος. Και η λίστα είναι ατελείωτη. Υπάρχουν εκατομμύρια είδη ιών που επηρεάζουν αρνητικά την φυσική μας υγεία, αλλά μπορεί να υπάρχουν ακόμα και δισεκατομμύρια ιοί που επηρεάζουν την πνευματική μας υγεία, τους οποίους πρέπει να αντιμετωπίσουμε.

Κρατήστε στο μυαλό σας πως χρειάστηκαν περίπου 100 χρόνια ώστε να χρησιμοποιηθούν ευρέως τα εμβόλια και ίσως άλλα 100 για να γίνουν κάτι το συνηθισμένο, για να δημιουργήσουμε την υποδομή που χρειαζόταν για να τα καταφέρουμε.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή, είναι πως οι άνθρωποι στην αρχή φοβούνταν τα εμβόλια. Αφού το εμβόλιο δεν ήταν παρά μία πιο ήπια μορφή του ιού που είχε εξαχθεί από μια μολυσμένη αγελάδα και κατόπιν με ένεση εισαχθεί στο σώμα ενός παιδιού, οι άνθρωποι φοβούνταν πως, ενδεχομένως, θα εμφανίζονταν χαρακτηριστικά αγελάδων πάνω στο σώμα τους. Ως αποτέλεσμα, εκείνο τον καιρό, υπήρχαν πολλά κινήματα ενάντια στον εμβολιασμό και δογματικές υπερβολές.

Αυτό το παράδειγμα των εμβολίων μοιάζει με αυτό που προσπαθεί να πετύχει το Venus Project και με τις αντιδράσεις που έχουν όταν ακούν γι’αυτό κάποιοι άνθρωποι.

Ο τρόπος που οι άνθρωποι φοβούνταν πως τα εμβόλια θα μπορούσαν να προσδώσουν χαρακτηριστικά αγελάδων στους ανθρώπους, είναι ο ίδιος με τον οποίο κάποιοι σήμερα φοβούνται πως στην κοινωνία του Venus Project η τεχνολογία θα ελέγχει τις ζωές τους ή πως με κάποιο τρόπο θα γίνουν ρομπότ χωρίς αισθήματα.

Άλλη μια πολύ σημαντική πτυχή είναι πως ενδεχομένως, όπως και στην περίπτωση των πραγματικών ιών, κάποιοι κοινωνικοί ιοί δεν θα απαλειφθούν ποτέ, γιατί μεταδίδονται μέσω του αέρα και συνεπώς είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν, ενώ άλλοι μπορεί να παραμείνουν πολύ επικίνδυνοι.

Ωστόσο, τους ονομάζουμε «προς εξαφάνιση» αν δεν αποτελούν κάποια ιδιαίτερη απειλή στο σύνολο της κοινωνίας και θα’πρεπε να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε την κατάσταση ακόμα περισσότερο.

Πολλές αντιλήψεις που είναι επιβλαβείς για το άτομο και την κοινωνία μπορεί να εξακολουθούν να υπάρχουν στο Venus Project, όπως ακριβώς υπάρχουν ακόμα και αυτοί οι «εξουδετερωμένοι» ιοί στον σημερινό κόσμο, όμως η πιθανότητα να καταφέρουν να «μολύνουν» άλλους ανθρώπους ή να αποτελέσουν κίνδυνο γενικά στην παγκόσμια κοινωνία είναι κοντά στο 0%.

Μπορεί να πάρει 100 χρόνια για να εφαρμοστεί το Venus Project ή 20 ή ακόμα και 2.000, όμως πρέπει να ξεκινήσει η διανομή του «κοινωνικού εμβολίου» και να εστιάσουμε στο να δημιουργήσουμε την υποδομή. Μπορεί να συμβεί με μικρά βήματα, αλλά το Venus Project είναι η μόνη λύση που βλέπουμε ώστε να δημιουργήσουμε μια επαρκώς υγιής κοινωνία που να μπορεί να διατηρήσει αυτή την υγεία και να την αυξάνει.

Όταν εκείνος ο τύπος έφτιαξε το πρώτο εμβόλιο το 1796, δεν είχε ιδέα για το πόσο θα χρησιμοποιούνταν τα εμβόλια σε παγκόσμια κλίμακα ή πώς θα εξελισσόταν η υποδομή των πόλεων ώστε να αντιμετωπιστούν τα πολλά είδη ιών που υπάρχουν. Το Venus Project έχει ήδη ολοκληρωμένα σχέδια να παρουσιάσει για το πώς θα είναι αυτή η υποδομή, καθώς επίσης και για τον τρόπο που θα αντιμετωπίσει τους κοινωνικούς ιούς. Ίσως να μην το διανύσουμε, αλλά είναι το καλύτερο μονοπάτι που έχουμε ως τώρα για να πάμε μπροστά.

Βοηθήστε μας να αντιμετωπίσουμε τους κοινωνικούς ιούς και να δημιουργήσουμε ένα σταθερό, πιο έξυπνο και πιο σώφρονα κόσμο, που να μπορούμε όλοι να απολαμβάνουμε!

Αρχικό κείμενο από το περιοδικό του The Venus Project
Κείμενο: Tio
Μετάφραση στην ελληνική γλώσσα: Αλέξανδρος Μαντάς
Τελική Επιμέλεια: Πολιτισμός Τύπου 1