Άνθρωποι Χωρίς Ύπνο: Μια Παιδική Σκέψη και η Τεχνητή Νοημοσύνη
Όταν ήμουν έφηβος, συνήθιζα να σκέφτομαι πόσο χρόνο χάνουμε στον ύπνο. Μου φαινόταν άδικο. Ενώ μπορούσαμε να ζήσουμε, να μάθουμε, να δημιουργήσουμε, εμείς ξοδεύαμε το ένα τρίτο της ζωής μας… απλώς κοιμώμενοι. Αναρωτιόμουν: αν δεν κοιμόμασταν, πόσο πιο μακριά θα είχαμε φτάσει; Ίσως να είχαμε αποικίσει άλλους πλανήτες ή να είχαμε λύσει μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας. Από την άλλη, φοβόμουν: μήπως αυτός ο έξτρα χρόνος θα οδηγούσε σε υπερβολή και, τελικά, στην αυτοκαταστροφή;
Αυτή η σκέψη με συνόδευε για χρόνια. Έψαχνα τρόπους να υπολογίσω πόσα χάσαμε εξαιτίας του ύπνου.
Για να εκτιμήσουμε την πιθανή χαμένη πρόοδο, μπορούμε να υπολογίσουμε πόσες ώρες ύπνου έχει «χάσει» η ανθρωπότητα από την εμφάνιση του Homo sapiens πριν από περίπου 200.000 χρόνια.
Μέσος όρος ζωής: Ας θεωρήσουμε ότι ο μέσος άνθρωπος ζούσε περίπου 30 χρόνια στην προϊστορική εποχή και 70 χρόνια στη σύγχρονη εποχή.
Ώρες ύπνου: Κατά μέσο όρο, ο άνθρωπος κοιμάται 8 ώρες την ημέρα, δηλαδή 1/3 της ζωής του.
Πληθυσμός: Σύμφωνα με εκτιμήσεις, από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας έχουν ζήσει περίπου 110 δισεκατομμύρια άνθρωποι.
Με βάση αυτά τα δεδομένα:
Ένας άνθρωπος που ζει 70 χρόνια κοιμάται περίπου 23 χρόνια συνολικά.
Συνολικά, η ανθρωπότητα έχει κοιμηθεί περίπου:
110.000.000.000 (άνθρωποι) × 23 χρόνια (ανά άτομο) = 2.530.000.000.000 χρόνια ύπνου.
Αυτός ο αριθμός αντιστοιχεί σε 2,5 τρισεκατομμύρια χρόνια που η ανθρωπότητα δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει για εργασία, έρευνα ή δημιουργία.
Σκεφτείτε το: κάθε ένας από εμάς κοιμάται περίπου 8 ώρες την ημέρα, δηλαδή 23 χρόνια αν ζήσει 70 χρόνια. Και όλοι μαζί, από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας, έχουμε χάσει 2,5 τρισεκατομμύρια χρόνια στον ύπνο. Δυόμιση τρισεκατομμύρια χρόνια που θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσουμε περισσότερα, να ανακαλύψουμε περισσότερα, να ζήσουμε περισσότερα.
Σήμερα, με εντυπωσιάζει πώς αυτό το «πρόβλημα» του χρόνου μοιάζει να έχει λυθεί, όχι από εμάς, αλλά από τις μηχανές. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι σαν μια άυπνη διάνοια που δουλεύει συνεχώς, χωρίς να κουράζεται, χωρίς να χρειάζεται ξεκούραση. Είναι αυτό που ονειρευόμουν ως έφηβος: κάποιος – ή κάτι – που δεν χάνει ούτε λεπτό και μπορεί να φέρνει λύσεις σε απίστευτη ταχύτητα.
Σκεφτείτε το ChatGPT, τους αλγόριθμους μηχανικής μάθησης, τα ρομπότ που δουλεύουν στα εργοστάσια ή τα συστήματα που αναλύουν δεδομένα. Αν οι άνθρωποι κοιμόμαστε, οι μηχανές δεν το κάνουν. Δουλεύουν 24/7, ασταμάτητα, όπως θα ήθελε ο έφηβος που ήμουν, για να μην «χάνουμε χρόνο».
Η αλήθεια είναι ότι μεγαλώνοντας, κατάλαβα πως ο ύπνος δεν είναι ακριβώς «χάσιμο χρόνου». Είναι αυτό που μας βοηθά να σκεφτόμαστε καθαρά, να δημιουργούμε και να προχωράμε. Ίσως αν δεν κοιμόμασταν, ο κόσμος να είχε καταστραφεί. Όμως, η τεχνητή νοημοσύνη είναι μια διαφορετική υπόθεση. Μπορεί να μας βοηθήσει να γεφυρώσουμε τα κενά που άφησε ο ύπνος, να αξιοποιήσουμε καλύτερα τον χρόνο μας, χωρίς τις συνέπειες που θα είχε η έλλειψη ύπνου στους ανθρώπους.
Αυτό που φανταζόμουν τότε, το «να μην χάνουμε χρόνο», είναι πια εφικτό, όχι επειδή εμείς σταματήσαμε να κοιμόμαστε, αλλά επειδή οι μηχανές δεν χρειάζονται ύπνο. Και ίσως, με έναν παράδοξο τρόπο, αυτό να είναι το καλύτερο δυνατό σενάριο.
Ο χρόνος που «χάσαμε» με τον ύπνο μπορεί να μοιάζει χαμένος, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη έρχεται να μας δώσει έναν άυπνο σύμμαχο. Ο έφηβος που σκεφτόταν πώς θα ήταν ένας κόσμος χωρίς ύπνο νιώθει σήμερα ότι το όραμά του παίρνει σάρκα και οστά – όχι μέσα από την ανθρώπινη αντοχή, αλλά μέσα από την τεχνολογία. Και αυτό με κάνει να ελπίζω ότι μπορούμε να κάνουμε περισσότερα, χωρίς να χρειαστεί να θυσιάσουμε την ανθρώπινη πλευρά μας.
