Πετάξτε τα κιάλια που σας προσφέρουν τα ΜΜΕ
Δυστυχώς, κάθε φορά που προκύπτει κάποιο ειδησεογραφικό γεγονός που ακούγεται τόσο πολύ, όπως αυτό της απεργίας πείνας του Ρωμανού ή του πρόσφατου ατυχήματος του Norman Atlantic, ή της σύλληψης του Ξηρού, η κοινή γνώμη κατά κάποιον τρόπο φορά τα κιάλια της και εστιάζει πολύ στενά σε αυτό καθεαυτό το γεγονός. Με μεγάλη λεπτομέρεια. Και αυτά τα κιάλια συνήθως τα προσφέρουν απλόχερα τα ΜΜΕ. Γιατί όμως το κάνουν αυτό; Μα επειδή πουλάει, ο στόχος τους είναι να κερδίσουν χρήμα, και θα κερδίσουν γιατί ο κόσμος αυτό ζητάει εκείνη τη στιγμή: Να του πετάξεις από την TV ένα ζευγάρι κιάλια και να δει το αδυνατισμένο πρόσωπο του Ρωμανού, την αγωνία των επιβατών του Norman Atlantic, τα ξανθά μαλλιά του Ξηρού και τι ψώνιζε από τα τοπικά μπακάλικα. Ο άλλος λόγος που το κάνουν, είναι επειδή θέλουν βάσει οργανωμένου σχεδίου να αποπροσανατολίσουν από άλλα θέματα και πάλι θέλοντας να κερδίσουν χρήματα, ίσως πιο μακροπρόθεσμα από την πρώτη περίπτωση, αλλά ίσως και όχι.Τις περισσότερες φορές, ξαφνικά όλο το σύμπαν γίνεται ένα δίπολο, εγκλωβιζόμαστε ως θεατές σε αυτό και κρατώντας τα κιάλια πηγαίνουμε μια στη μια πλευρά και μια στην άλλη σαν να παρακολουθούμε τένις από τη μακρινή εξέδρα. Και νιώθουμε την πίεση της “κοινής γνώμης”, που απαιτεί δήθεν να μάθει:
“Είσαι με τον Ρωμανό ή με το κράτος”
“Σφακιανάκης ή Βανδή;”
“Είσαι υπέρ του κλεισίματος της ΕΡΤ ή όχι;”
“ΣΥΡΙΖΑ ή ΝΔ;”
“Ευρώ ή δραχμή;”
Απάντα τώρα!
Για να το απολαμβάνεις περισσότερο πρέπει να είσαι με κάποιον, είναι γνωστό αυτό. Ο κόσμος μας είναι γεμάτος τέτοια δίπολα που αυτοί που κάθε φορά τα εκπροσωπούν/υποστηρίζουν, απαιτούν να έχεις άποψη με ποια μεριά είσαι. Ο καθένας θεωρεί τη δική του μεριά και το δίπολο που τον απασχολεί εκείνη τη χρονική περίοδο, πιο σπουδαία από του άλλου και σνομπάρει το δίπολο του διπλανού.
Οι ειδήσεις που βλέπουμε δεν διαφέρουν από τις δημοσκοπήσεις. Είναι όλες μια φωτογραφία, μια εικόνα της στιγμής χωρίς να εξετάζεται το “υπόβαθρο”. Ένα -ενδεχομένως “πειραγμένο”- στιγμιότυπο, που για να το κατανοήσεις και να το κρίνεις, πρέπει να γνωρίζεις ένα σωρό άλλα πράγματα. Βλέπουμε μια βόμβα να σκάει σε κάποιο μέρος του πλανήτη και τον όλεθρο που φέρνει. Όμως κανείς δεν μας εξηγεί τι βρίσκεται από πίσω και ποια είναι τα βαθύτερα αίτια. Δεν προλαβαίνουν στον τηλεοπτικό χρόνο που είναι λίγος. Πάντα είναι λίγος. Και εξάλλου, ποιος ενδιαφέρεται για “βαθυστόχαστες” αναλύσεις; Αυτά κουράζουν τον “μέσο άνθρωπο”. Θέλουμε τα πάνελ μας φορτωμένα με πολλούς ανθρώπους, δεν μας ενδιαφέρει το ζουμί μιας τηλεοπτικής συζήτησης. Ούτε αυτά που θα πουν. Αρκεί να βγαίνει αρκετός θόρυβος και η εικόνα μας να έχει πολιτικούς ή άλλους τηλεοπτικούς αστέρες.
Δεν είναι τυχαίο, ότι δίνουμε τηλεθεάσεις σε τηλεγλέντια, σαπουνόπερες και άψογες “υψηλές” μαγειρικές, ακρίβειας γραμμαρίου, με γυαλιστερά ασκούριαστα οικιακά σκεύη. Στρεφόμαστε, λοιπόν, σε “ευχάριστες” εκπομπές, όντας υπάρξεις βαθιά πληγωμένες από το περιβάλλον που ζούμε. Μεγάλη μερίδα ανθρώπων έχει όντως επίγνωση ότι βλέπει σκουπίδια κι όμως εξακολουθεί και το κάνει. Είναι απλώς της φιλοσοφίας “θέλω να ξεφύγω”. Όπως λέει κι ο Woody Allen: “Όλοι ξέρουμε την ίδια αλήθεια. Και οι ζωές μας βασίζονται στο πώς θα τη διαστρεβλώσουμε.”
Το λάθος που κάνουμε, κατά την άποψή μας, κυρίως όταν παρακολουθούμε ή διαβάζουμε ειδήσεις, είναι ότι δεν ανοίγουμε λίγο το “πλάνο” μας. Έχουμε συνηθίσει να εστιάζουμε στο γεγονός, να κρίνουμε, να παίρνουμε θέση στην πόλωση και να συγκρίνουμε κάθε συμβάν με τη δική μας πραγματικότητα. Ξεχνάμε παντελώς να αναρωτηθούμε, σε ποια πόλη διαδραματίζονται τα γεγονότα, σε ποια χώρα, σε ποια ήπειρο, σε ποιον πλανήτη; Και κυρίως, πώς είναι δομημένο το χρηματοπιστωτικό, κοινωνικό και σωφρονιστικό σύστημα αυτής της πόλης, αυτής της χώρας, αυτής της ηπείρου και αυτού του πλανήτη;
Άθλια με μια μόνο λέξη. Πλέον δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται καμία σπουδαία ανάλυση για να υποστηρίξουμε τον χαρακτηρισμό. Όποιος είναι δύσπιστος ας διαβάσει τις καθημερινές ειδήσεις από οποιοδήποτε μέσο.
Ένας νέος σαν τον Ρωμανό ή κάποιος σαν τον Ξηρό, σε μια διαφορετική κοινωνία, ενδεχομένως να μην έπαιρνε ποτέ τα όπλα. Ένα καράβι σαν το Norman Atlantic, που εκτελεί τέτοιου είδους δρομολόγια με εκατοντάδες επιβατών, θα έπρεπε να τηρεί τους κανόνες ασφαλείας, χωρίς να τους αγνοεί με σκοπό το κέρδος. Επιπλέον, θα είχε πολύ πιο αποτελεσματικό σύστημα πυρόσβεσης, αν η τεχνολογία μας ήταν πιο προχωρημένη. Είναι τελικά τα μέσα που μετακινούμαστε τα ιδανικά, ή είναι πολύ επικίνδυνα και πρέπει να αλλάξουν; Και για να σας προλάβουμε, επιχειρηματολογώντας με αυτό τον τρόπο δεν προσφέρουμε άλλοθι ούτε στην τρομοκρατία, ούτε στους υπεύθυνους για το ατύχημα. Απλώς εστιάζουμε στη ρίζα του προβλήματος, ώστε να εξαλειφθεί στο μέλλον. Σε μια κοινωνία που έχει δομηθεί και εξελίσσεται όπως αυτή που ζούμε, πάντα θα υπάρχουν φωτιές, ατυχήματα και τρομοκράτες. Πετάξτε τα κιάλια λοιπόν, γιατί εν τέλει, όποιος τα χρησιμοποιεί συνεχώς τυφλώνεται.
