Cheer up Mr. Allen
Ξέρετε τις απόψεις του Woody Allen για τη ζωή και το σύμπαν;
Το παρακάτω κείμενο από το blog του Θοδωρή Γεωργακόπουλου θα σας βοηθήσει να πάρετε μια γεύση.
«Ο θρυλικός μα πλέον και αμφιλεγόμενος σκηνοθέτης βρέθηκε εχτές (σημείωση: Ιούλιος 2014) σε μια ασυνήθιστη (και σπάνια) συνέντευξη τύπου για τη νέα του ταινία “Magic in the Moonlight”. Πριν απαντήσει σε ερωτήσεις, ξεκίνησε με ένα μικρό λογίδριο/παραλήρημα για την ασημαντότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και την έλλειψη νοήματος στα πάντα. Το βρήκα τόσο ενδιαφέρον (όχι απαραίτητα εύστοχο ή ενδελεχές -μα ενδιαφέρον) που είπα να το μεταφράσω στα ελληνικά. Είναι το εξής:
“Πιστεύω ακράδαντα, κι αυτό δεν το λέω επικριτικά, ότι η ζωή είναι χωρίς νόημα. Δεν είμαι ο μόνος – έχουν υπάρξει πολλά μυαλά πολύ ανώτερα του δικού μου που έχουν καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα. Κι αν δεν μπορέσει κάποιος να βρει μια απόδειξη ή ένα παράδειγμα που να δείχνουν ότι έχει νόημα, εγώ θα συνεχίσω να πιστεύω ότι δεν έχει. Νομίζω ότι πρόκειται για πολύ θόρυβο που δεν σημαίνει τίποτα, έτσι νιώθω γι’ αυτό το θέμα.
Δεν λέω ότι κανείς θα πρέπει να αυτοκτονήσει. Η αλήθεια όμως είναι ότι, αν το καλοσκεφτείς, κάθε 100 χρόνια υπάρχει μια μεγάλη εκκένωση, όλοι οι άνθρωποι στον κόσμο σ’ αυτό το διάστημα χάνονται. Κι υπάρχουν μόνο καινούριοι άνθρωποι. Κι αυτοί χάνονται με τη σειρά τους, κι έρχονται κι άλλοι. Κι αυτό συνεχίζεται ασταμάτητα και -δεν θέλω να σας ταράξω αλλά- προς καμία συγκεκριμένη κατεύθυνση, ή για κάποιο λόγο.
Και το σύμπαν, όπως ξέρετε από τους καλύτερους των φυσικών, καταρρέει και τελικά θα πάψει να υπάρχει οτιδήποτε, δεν θα υπάρχει τίποτε απολύτως. Και τα μεγάλα έργα του Σέξπιρ, του Μπετόβεν και του Ντα Βίντσι θα χαθούν όλα. Θα αργήσει αυτό, βεβαίως, αλλά όχι όσο φαντάζεστε, επειδή ο ήλιος θα σβήσει πολύ πριν το σύμπαν εξαφανιστεί, οπότε δεν θα χρειαστεί να περιμένουμε το σύμπαν να εξαφανιστεί. Θα χαθούμε πιο νωρίς. Όλα αυτά τα θεατρικά έργα και οι συμφωνίες, οι κορυφώσεις της ανθρώπινης δημιουργίας, θα εξαφανιστούν τελείως. Δεν θα υπάρχει ούτε χρόνος, ούτε χώρος, τίποτα απολύτως. Το μηδέν.
Γι’ αυτό όλα αυτά τα χρόνια δεν έγραψα ούτε έφτιαξα ποτέ ταινίες με πολιτική θεματολογία. Γιατί, αν και έχουν μια σύγχρονη σημασία, στο γενικότερο πλαίσιο των πραγμάτων μόνο τα μεγάλα ερωτηματικά απομένουν, και οι απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτηματικά είναι πολύ πολύ θλιβερές. Αυτό που θα πρότεινα -και η λύση που έχω βρει εγώ- είναι ο περισπασμός.
Είναι το μόνο που μπορείτε να κάνετε! Να ξεχαστείτε με την ερωτική σας ζωή, με τον αγώνα του μπέιζμπολ, στις ταινίες, με ανοησίες. Μπορώ να στείλω το παιδί μου στο ιδιωτικό σχολείο; Θα βγει αυτό το κορίτσι μαζί μου το Σάββατο; Μπορώ να σκεφτώ ένα τέλος για την τρίτη πράξη του θεατρικού που γράφω; Θα πάρω προαγωγή στο γραφείο; Όλα αυτά, αλλά βέβαια στο τέλος το σύμπαν σβήνει. Νομίζω ότι όλα είναι χωρίς κανένα νόημα και, για να είμαι ειλικρινής, νομίζω ότι οι χαρακτήρες των ταινιών μου αποπνέουν αυτό το συναίσθημα. Καλό σας Σαββατοκύριακο”.
__________________________________________________________________________________
Ένα χρόνο μετά, το 2015 σε συνέντευξή του για την ταινία “Irrational Man” δήλωσε όσα θα διαβάσετε σε αυτόν τον σύνδεσμο, όταν ερωτήθηκε για τα φιλμ και τα μεγάλα προβλήματα της ζωής.
Είμαι θαυμαστής των ταινιών και του μυαλού του Woody Allen. Αρχικά συμφώνησα μαζί του ως προς το γεγονός ότι όλα μοιάζουν να μην έχουν καμία σημασία, ούτε να ακολουθούν κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο. Εμείς οι άνθρωποι απλώς προσπαθούμε να ζήσουμε όσο περισσότερο μπορούμε αφαιρώντας από το μυαλό μας την ιδέα του θανάτου, δημιουργώντας περισπασμούς. Εκείνους που μας ταιριάζουν.
Όμως η αλήθεια είναι πως δε μπορούμε να γνωρίζουμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον. Έχουμε ακόμα ένα δισεκατομμύριο χρόνια, τουλάχιστον πριν αρχίσουν να βράζουν οι ωκεανοί μας, ως αποτέλεσμα της αρχής του θανάτου του αστεριού μας, του Ήλιου.
Αν λάβουμε υπ’όψιν μας το πόσα έχουμε καταφέρει μέχρι σήμερα και τον ρυθμό ανάπτυξης της τεχνολογίας, το ένα δισεκατομμύριο χρόνια μοιάζει εξωπραγματικό. Ακόμα και σε χίλια χρόνια από τώρα, ενδεχομένως να είμαστε έτοιμοι να φύγουμε εκτός του ηλιακού μας συστήματος.
Όλα αυτά φυσικά, δε τα γράφουμε ως μια απόλυτα φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων, καθώς μέχρι τότε πολλά μπορεί να έχουν συμβεί. Δυσάρεστα για την ανθρωπότητα, αλλά και ευχάριστα. Αυτό που λέμε όμως είναι πως η πορεία των πραγμάτων, όπως την αντιλαμβάνεται ο Woody Allen, δεν είναι μονόδρομος.
Ποιος ξέρει; Ίσως κάποτε, σε 3 δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα, κάπου μακριά, 3000 έτη φωτός από τη Γη, οι μακρινοί μας απόγονοι σε μια νέα Γη, απολαμβάνουν τον «Νευρικό Εραστή» σε προβολή στο μυαλό τους ή σε κάποια… οθόνη για τους λάτρεις των vintage.
Κι αν όλα αυτά δε σας καλύπτουν, στο παρακάτω βίντεο, ο Lawrence Krauss, διάσημος φυσικός και κοσμολόγος, κατά κάποιο τρόπο απαντά στον Woody Allen: μιλάει για το νόημα της ζωής και για το αν θα έπρεπε τελικά να μας μελαγχολεί ή όχι το γεγονός ότι μοιάζει να είμαστε τόσο ασήμαντοι και μόνοι, μέσα στο χάος του σύμπαντος.
So… Cheer up Mr. Allen! 😉
