Καλώς ήρθες στο 2030
Δεν έχω καμία ιδιοκτησία, καμία ιδιωτικότητα κι η ζωή ποτέ δεν ήταν καλύτερη.
Αυτό το άρθρο αποτελεί μέρος της ετήσιας συνάντησης των Παγκόσμιων Συμβουλίων για το μέλλον.
Για περισσότερες πληροφορίες δείτε τη συνεδρία What if: Privacy Becomes a Luxury Good? από την ετήσια συνάντηση του World Economic Forum το 2017.
Καλώς ήρθες στο έτος 2030. Καλώς ήρθες στην πόλη μου – ή καλύτερα να πω στην «πόλη μας». Δεν μου ανήκει τίποτα. Δεν μου ανήκει κανένα αυτοκίνητο, κανένα σπίτι, καμία ηλεκτρική συσκευή, ούτε καν ρούχα.
Ίσως αυτό να σου φαίνεται περίεργο, αλλά για εμάς είναι εντελώς λογικό μέσα σ’ αυτήν την πόλη. Οτιδήποτε θεωρούσες προϊόν, έχει μετατραπεί πλέον σε υπηρεσία. Έχουμε πρόσβαση σε μέσα μεταφοράς, στέγαση, φαγητό κι όλα τα πράγματα που χρειαζόμαστε στην καθημερινή μας ζωή. Όλα αυτά ένα προς ένα έγιναν δωρεάν κι έτσι δεν είχε πια νόημα να μας ανήκουν πράγματα.
Αρχικά, οι επικοινωνίες ψηφιοποιήθηκαν κι έγιναν δωρεάν για όλους. Αργότερα, καθώς η «καθαρή» ενέργεια έγινε κι αυτή δωρεάν, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν πολύ γρήγορα. Τα κόστη για τις μεταφορές έπεσαν δραματικά. Πλέον δεν έβγαζε νόημα να μας ανήκουν αμάξια, διότι μπορούσαμε μέσα σε λίγα λεπτά να καλέσουμε αυτόνομα οχήματα ή ιπτάμενα για τις μεγαλύτερες διαδρομές. Επίσης, αρχίσαμε να μετακινούμαστε πιο οργανωμένα και συντονισμένα, όταν η μαζική μεταφορά έγινε ευκολότερη, γρηγορότερη και πιο βολική απ’ τα αυτοκίνητα. Τώρα πια δεν μπορώ να πιστέψω πώς ανεχόμασταν την κυκλοφοριακή συμφόρηση, δίχως να αναφέρω την μόλυνση του αέρα από τις μηχανές εσωτερικής καύσης. Τι στο καλό σκεφτόμασταν;
Μερικές φορές χρησιμοποιώ το ποδήλατό μου, όταν πηγαίνω να δω ορισμένους φίλους. Απολαμβάνω τη γυμναστική και τη βόλτα. Ένα περίεργο πράγμα, σαν να ευχαριστιέσαι καλύτερα το ταξίδι έτσι. Κάποια πράγματα φαίνεται να μην τα βαριέσαι ποτέ, όπως το περπάτημα, την ποδηλασία, το μαγείρεμα, τη ζωγραφική και την καλλιέργεια λαχανικών. Είναι απόλυτα λογικό και μας θυμίζει τον τρόπο με τον οποίο ο πολιτισμός μας εξελίχθηκε μέσα από μια στενή σχέση με τη φύση.
«Τα περιβαλλοντικά προβλήματα φαίνονται να ‘ναι πολύ μακριά»
Στην πόλη μας δεν πληρώνουμε ενοίκιο, διότι κάποιος άλλος χρησιμοποιεί τον δικό μας ελεύθερο χώρο οποτεδήποτε δεν τον χρειαζόμαστε. Το σαλόνι μου χρησιμοποιείται για επιχειρηματικές συναντήσεις, όταν απουσιάζω.
Μια φορά στο τόσο αποφασίζω να μαγειρέψω στον εαυτό μου. Είναι πολύ εύκολο, διότι ο απαραίτητος εξοπλισμός μαγειρικής καταφθάνει μέσα σε λίγα λεπτά στην πόρτα μου. Από τότε που οι μεταφορές έγιναν δωρεάν, σταματήσαμε να έχουμε όλα αυτά τα πράγματα στο σπίτι μας. Γιατί να κρατάμε παρασκευαστή ζυμαρικών και σκεύη για κρέπες στα ντουλάπια μας; Μπορούμε απλά να τα παραγγείλουμε όποτε τα χρειαζόμαστε.
Με αυτόν τον τρόπο η επανάσταση της κυκλικής οικονομίας ήρθε πιο εύκολα. Όταν τα προϊόντα μετατρέπονται σε υπηρεσίες, τότε κανείς δεν ενδιαφέρεται για πράγματα με μικρή διάρκεια ζωής. Τα πάντα σχεδιάζονται με στόχο την αντοχή και την δυνατότητα επιδιόρθωσης κι ανακύκλωσης. Τα υλικά διακινούνται γρηγορότερα στην οικονομία μας και μπορούν να μετατραπούν σε νέα προϊόντα αρκετά εύκολα. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα φαίνονται να‘ναι πολύ μακριά, μιας και χρησιμοποιούμε μόνο ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και «καθαρές» μεθόδους παραγωγής. Ο αέρας είναι καθαρός, όπως και το νερό και κανένας δε θα τολμούσε να αγγίξει τις προστατευόμενες περιοχές της φύσης, επειδή είναι πολύ σημαντικές για την ευημερία μας. Μέσα στις πόλεις έχουμε πολλά πράσινα τοπία με πληθώρα φυτών και δέντρων. Ακόμα δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο στο παρελθόν γεμίζαμε όλα τα ελεύθερα σημεία της πόλης με τσιμέντο.
«Ο θάνατος των αγορών»
Αγορές; Πραγματικά δε θυμάμαι τι είναι αυτό. Πλέον επιλέγουμε απλώς πράγματα για να τα χρησιμοποιήσουμε. Μερικές φορές το βρίσκω διασκεδαστικό να επιλέγω και κάποιες άλλες αφήνω τον αλγόριθμο να το κάνει για μένα. Γνωρίζει την αγαπημένη μου γεύση καλύτερα απ’ ότι εγώ έως τώρα.
Όταν η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα ρομπότ ανέλαβαν τόσες πολλές εργασίες, ξαφνικά εμείς είχαμε χρόνο να τρώμε καλά, να κοιμόμαστε καλά και να περνάμε χρόνο με άλλους ανθρώπους. Η ώρα αιχμής ως έννοια δεν βγάζει πια κανένα νόημα, μιας κι η δουλειά που κάνουμε μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή. Δεν ξέρω αλήθεια αν θα το αποκαλούσα πλέον «δουλειά». Είναι περισσότερο σαν ώρα συλλογισμού, δημιουργίας και προσωπικής ανάπτυξης.
Για λίγο, τα πάντα μετατράπηκαν σε ψυχαγωγία κι οι άνθρωποι δεν ήθελαν να ταλαιπωρούνται με δύσκολα ζητήματα. Μόνο την τελευταία στιγμή διαπιστώσαμε πώς να χρησιμοποιήσουμε όλες αυτές τις νέες τεχνολογίες για έναν καλύτερο σκοπό αντί να σκοτώνουμε απλώς το χρόνο.
«Οι άνθρωποι έξω απ’ την πόλη ακολουθούν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής»
Η μεγαλύτερη ανησυχία μου είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που δεν ζουν στην πόλη μας. Εκείνοι που χάσαμε στο δρόμο. Εκείνοι που αποφάσισαν πως έγινε υπερβολική όλη αυτή η τεχνολογία. Εκείνοι που αισθάνονταν ξεπερασμένοι κι άχρηστοι, όταν τα ρομπότ κι η Τεχνητή Νοημοσύνη ανέλαβαν μεγάλο μέρος της δουλειάς μας. Εκείνοι που αναστατώθηκαν τόσο πολύ με το πολιτικό σύστημα που στράφηκαν εναντίον του. Αυτοί οι άνθρωποι έξω απ’ την πόλη ακολουθούν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής. Κάποιοι έχουν σχηματίσει μικρές αυτοδιοικούμενες κοινότητες. Άλλοι πάλι έμειναν στα άδεια κι εγκαταλελειμμένα σπίτια μικρών χωριών του 19ου αιώνα.
Πότε πότε με ενοχλεί το γεγονός ότι δεν έχω πραγματική ιδιωτικότητα. Δεν μπορώ να πάω πουθενά χωρίς να καταχωρηθώ. Ξέρω ότι, κάπου, καταγράφεται οτιδήποτε κάνω, σκέφτομαι κι ονειρεύομαι. Ελπίζω μόνο ότι κανείς δε θα το χρησιμοποιήσει εναντίον μου.
Εν γένει, είναι μια καλή ζωή. Πολύ καλύτερη απ’ το μονοπάτι το οποίο ακολουθούσαμε, όπου έγινε ξεκάθαρο ότι δεν μπορούσαμε να συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο ανάπτυξης. Είχαμε ένα σωρό τρομερά πράγματα να συμβαίνουν, όπως πολλές ασθένειες λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, κλιματική αλλαγή, προσφυγική κρίση, υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, πόλεις με πλήρη συμφόρηση, ρύπανση των υδάτων, ατμοσφαιρική ρύπανση, κοινωνικές αναταραχές κι ανεργία. Χάσαμε πάρα πολλούς ανθρώπους, προτού συνειδητοποιήσουμε ότι μπορούμε να λειτουργούμε διαφορετικά.
Σημείωση του συντάκτη: Μερικοί άνθρωποι έχουν ερμηνεύσει αυτό το κείμενο ως «ουτοπία» ή το όνειρό μου για το μέλλον. Δεν είναι. Πρόκειται για ένα σενάριο στο οποίο θα μπορούσαμε να κατευθυνθούμε, ώστε να ζούμε καλύτερα ή και χειρότερα. Έγραψα αυτό το κομμάτι για να ξεκινήσω μια συζήτηση σχετικά με μερικά από τα υπέρ και τα κατά της τρέχουσας τεχνολογικής ανάπτυξης. Όταν ασχολούμαστε με το μέλλον, δεν αρκεί να δουλεύουμε με reports. Πρέπει να αρχίσουμε συζητήσεις με πολλούς νέους τρόπους. Αυτή είναι η πρόθεση μου με αυτό το κείμενο.
Γράφτηκε από την Ida Auken, Μέλος του Κοινοβουλίου, Κοινοβούλιο Δανίας (Folketinget)
Πηγή αρχικού κειμένου
Μετάφραση: Παντελής Δημητρούλης
Τελική επιμέλεια: Πολιτισμός Τύπου 1
