Πώς οι εγκληματίες του σήμερα μπορούν να γίνουν οι πρωτοπόροι του αύριο.
Πρόσφατα παρακολουθήσαμε την ταινία “Nightcrawler“, χωρίς να ξέρουμε από πριν πολλά για αυτή. Προσπαθούμε πάντα να βλέπουμε τις ταινίες που μας ενδιαφέρουν, έχοντας όσο το δυνατόν λιγότερες πληροφορίες γι’αυτές, ούτως ώστε να μην καταστραφεί κάποιο σημείο της από πληροφορίες που πολλές φορές δίνονται ακόμα και από τα ίδια τα τρέιλερ των εταιριών για λόγους προώθησης.
Αυτό το κείμενο καταρχάς απευθύνεται σε όσους έχουν δει την ταινία, οπότε όσοι δεν την έχετε δει, δείτε τη! Αφού τη δείτε, τότε επιστρέψτε εδώ και συνεχίστε το διάβασμα.
Η ταινία μας παρουσιάζει τη ζωή ενός τύπου, ο οποίος είναι μικροκλέφτης και δουλεύει μέσα στη νύχτα. Ένα βράδυ γίνεται αυτόπτης μάρτυρας ενός ατυχήματος και βλέποντας τους, νυχτόβιους επίσης, τύπους που βγάζουν χρήμα τρέχοντας με την κάμερά τους να καλύψουν το αιματοβαμμένο γεγονός, διακρίνει μια φανταστική ευκαιρία να βγάλει πολλά λεφτά και να κάνει καριέρα.
Έχει λίγα εφόδια αρχικά, αλλά είναι πιο αδίστακτος από τους ανταγωνιστές του και αποφασισμένος να φτάσει στα άκρα για ένα πλάνο. Όσο πιο πολλή βια καταγράψει τόσο καλύτερο, γι’αυτό δεν διστάζει να μπουκάρει σε σπίτια απρόσκλητος ή να κάνει τα πάντα ώστε να καταστρέψει τον βασικό ανταγωνιστή του, τον οποίο μάλιστα, έχει το θράσος να καταγράψει με την κάμερά του, λίγο πριν αυτός πεθάνει. Επίσης, δείγμα του πόσο η στυγνή επιχειρηματικότητα έχει μπολιάσει το μυαλό του, είναι το πώς αντιμετωπίζει ακόμα και το φλερτ. Είναι ανίκανος να εμπλέξει το συναίσθημα, κινείται απλώς με τα ζωώδη ένστικτά του και φέρεται σε μια καριερίστρια ενός καναλιού που τον βοήθησε στα πρώτα του βήματα, σαν να είναι πόρνη, κάνοντάς της προσφορά για σεξουαλική επαφή με αντάλλαγμα τις επαγγελματικές του υπηρεσίες.
Ο υπάλληλος που δέχεται να εργαστεί γι’αυτόν είναι ένας απελπισμένος τυπάκος που δέχεται όλα τα “τυράκια” που του δίνει το αφεντικό του, μιμούμενος φυσικά όλες εκείνες τις επιχειρήσεις που δίνουν στο προσωπικό τους τέτοιες ελπίδες, προαγωγής, αύξησης μισθού και ευθυνών κλπ για να τους έχουν πάντοτε όσο το δυνατό πιο κολλημένους με τη δουλειά τους και την εκάστοτε εταιρία τους. Και φυσικά τιμωρείται με τον χειρότερο τρόπο πέφτοντας θύμα των νόμων της ζούγκλας στην οποία έζησε.
Για όσους από εμάς σκεφτήκαμε όσο βλέπαμε την ταινία ότι κάποια στιγμή θα υπάρξει κάποια τιμωρία γι’αυτόν τον αδίστακτο τύπο που πατάει επί πτωμάτων για να πλουτίσει, έρχεται το τέλος της ταινίας να μας τρίψει στα μούτρα την επιτυχία του. Η γυναίκα που είχε βάλει στο μάτι ήταν πια μεθυσμένη από την επιτυχία του, η εταιρία του μεγάλωσε, έχοντας δικό της branding με ασορτί μπλουζάκια και βαν και ένα λαμπρό μέλλον τον περιμένει στο φινάλε της ταινίας..
Μερικοί φίλοι με τους οποίους μιλήσαμε για την ταινία και κάποιες κριτικές που είδαμε στο διαδίκτυο εστιάζουν στην προσωπικότητα του κεντρικού ήρωα. Είναι ένας ψυχοπαθής, ένας τρελός που θα έκανε τα πάντα για το χρήμα.
Κι όμως νομίζουμε ότι το ζουμί της ταινίας είναι αλλού και όχι εκεί. Είναι λίγο εύκολο και απλοϊκό να αγνοούμε όλα τα υπόλοιπα και απλώς να ρίχνουμε το φταίξιμο στον κεντρικό ήρωα. Για εμάς η ταινία είναι τόσο μεγαλειώδης γιατί παρουσιάζει στον θεατή με σκληρό, ξεδιάντροπο και χυδαίο τρόπο την κοινωνία στην οποία ζούμε. Μια κοινωνία η οποία όχι μόνο δεν είναι απαγορευτική, αλλά είναι το χωράφι εκείνο το οποίο είναι πανέτοιμο για κάποιον να σπείρει τέτοιου είδους συμπεριφορές και μάλιστα τις επιβραβεύει αν ξέρει πώς να ξεγλιστρά από τον νόμο. Ο οποίος νόμος, ακόμα και να σε πιάσει προσωρινά στις δαγκάνες του, υπάρχουν τρόποι να ξεφύγεις, ειδικά αν σε μαγκώσει σε μια περίοδο της ζωής σου που έχεις αποκτήσει μεγάλη εξουσία και πολύ χρήμα.
Τις περισσότερες φορές που μαθαίνουμε για κάποιον επιτυχημένο επιχειρηματία, ας μην ξεχνάμε ότι βλέπουμε απλώς μια φωτογραφία της στιγμής, καθώς αν γνωρίζαμε όλες τις πτυχές της πορείας του και τα ρίσκα που έχει πάρει, ίσως απλώς λέγαμε ότι είναι ένας τυχερός άνθρωπος. Το ζήτημα είναι όμως που βρίσκεται το όριο σε όλο αυτό αν κάποιος είναι διατεθειμένος να πάρει τέτοια επικίνδυνα ρίσκα.
Ας φύγουμε λοιπόν από το πόσο ψυχοπαθής, αδίστακτος κλπ κλπ είναι ο ήρωας και ας δούμε λίγο τις συνθήκες στις οποίες λαμβάνουν χώρα τα γεγονότα. Συνθήκες που σε καμία περίπτωση ΔΕΝ είναι ευθύνη του κεντρικού ήρωα, μέσα στις οποίες γεννήθηκε και όπως είδαμε και στην ταινία, μεγαλούργησε:
Αυτός έκανε διεφθαρμένα τα κανάλια; Όχι, έτσι τα βρήκε!
Αυτός έκανε αδίστακτους τους νόμους που διέπουν τις επιχειρήσεις και τον ανταγωνισμό; Όχι, έτσι τους βρήκε!
Αυτός δημιούργησε μια κοινωνία με έλλειψη αγαθών, ανισότητες και χρήμα, γεμάτη βία, με ληστείες, δολοφονίες και ατυχήματα στους δρόμους (δείγμα του ότι η κοινωνία είναι ακόμα πίσω τεχνολογικά); Όχι, έτσι την βρήκε, σε αυτή μεγάλωσε!
Αυτός έκανε το χρήμα το μέσο εκείνο που επιτρέπει στους ανθρώπους να ελέγχουν τους υπόλοιπους και να τους καθιστούν υποχείριά τους; Όχι, έτσι το βρήκε!
Για πολλά μπορούμε να τον κατηγορήσουμε, όμως είναι κάποιος που έχει ικανότητες και θα μπορούσε να επιβιώσει ακόμα και στις πιο σκληρές συνθήκες. Σε ένα διαφορετικό περιβάλλον που δεν θα καλλιεργούσε όλες τις ασχήμιες της ανθρώπινης συμπεριφοράς, θα μπορούσε να είναι από τους πρωτοπόρους!
Με λίγα λόγια, σε μια τέτοια κοινωνία, όπως σε αυτή που ζούμε, πάντα θα βρίσκονται άνθρωποι σαν κι αυτόν, που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν στρεβλά τις ικανότητες και το μυαλό τους. Όχι, δεν θα μένουν πάντα ατιμώρητοι, αλλά το θέμα είναι να μην βρίσκεται το πρόσφορο έδαφος! Μόνο αν αλλάξουμε ριζικά την κοινωνία μας μπορούμε να τους πάρουμε με το μέρος μας. Να τους κάνουμε να ξεπεράσουν τον ατομικισμό της αυτοδημιουργίας και να το μετατρέψουμε σε δημιουργικότητα, φτιάχνοντας νέα δεδομένα επιβράβευσης. Και η κοινωνία που οραματίζεται η οικονομία βάσει πόρων, είναι ακριβώς τέτοια.
