Γεγονότα, δεδομένα, συμβάντα, περιστατικά
Αν εξετάσουμε τους πρωτοπόρους (σσ: εννοεί της σημασιολογίας, των semantics, δηλαδή τον Alfred Korzybski κλπ), βλέπουμε πως έχουν επιμείνει στην προτεραιότητα που έχει το γεγονός, το συμβάν, το απτό περιστατικό. Τι εννοούν με αυτό; Η έννοια «γεγονός» είναι προφανώς πολύ αφηρημένος όρος. Όταν κάποιο ερέθισμα από τον εξωτερικό κόσμο γίνεται αντιληπτό από τα αισθητήρια νεύρα μας, είναι πιθανό πως έχει προκληθεί από κάτι το υπαρκτό και χρειάζεται ερμηνεία. Σε αυτό το πλαίσιο, γεγονός είναι ένα σημάδι «πέρα από εμένα» προς «εμένα». Αυτό το ερέθισμα που λαμβάνουμε μπορεί να υπαχθεί στη λειτουργική μέθοδο και συχνά μπορεί να μετρηθεί. Αν δύο ή περισσότεροι κατάλληλοι παρατηρητές συμφωνήσουν, αυτό το υπαρκτό υλικό αρχίζει και παίρνει μια οριστική μορφή. Αν ο Adam αναφέρει πως αισθάνεται πόνο στο πόδι του, ο γιατρός μπορεί να εξετάσει το πόδι του για τραύμα ή ασθένεια. Αν δε βρει τίποτα, ούτε αυτός, ούτε ο Adam έχουν άλλο τρόπο να ελέγξουν αυτό το γεγονός, αν μπορούμε να το αποκαλέσουμε γεγονός. Αν όμως ο Adam και ο Carpenter, όντας και οι δύο νηφάλιοι και με καλή όραση, δουν μια έκλειψη σελήνης την ίδια ώρα, υπάρχει λόγος να υποθέσουμε πως η έκλειψη αποτελεί γεγονός. Ακολουθεί μια πρόχειρη κατηγοριοποίηση όσων μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως γεγονότα/δεδομένα:
1. Υλικά αντικείμενα σε συγκεκριμένα μέρη και ημερομηνίες: αυτή η γάτα εδώ, αυτό το μήλο, αυτή η γυναίκα που ονομάζεται Susan Jones, αυτό το κόψιμο στο δάχτυλό μου.
2. Συλλογή αντικειμένων σε συγκεκριμένα μέρη και ημερομηνίες: Οι άνθρωποι στο Madison Square Garden τη νύχτα της 6ης Ιανουαρίου 1937, όλες οι αμερικάνικες μηχανές τρένου σε λειτουργία την 1η Απριλίου 1938 (μετρήστε τις).
3. Συμβάντα σε συγκεκριμένα μέρη και ημερομηνίες: το αερόπλοιο Hindenburg κάηκε στις 6 Μαΐου 1937 στο Lakehurst του New Jersey. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος λήγει με ανακωχή στις 11 Νοεμβρίου 1918. Ο Lincoln δολοφονήθηκε σε ένα θέατρο στην Washington το 1865. Ο Ναπολέων εκκένωσε τη Μόσχα το 1812. Τέτοια συμβάντα, για να χαρακτηριστούν ως γεγονότα, πρέπει να επαληθευτούν από κατάλληλους παρατηρητές εκείνο τον καιρό. Ιστορικά γεγονότα, όπως ο Ναπολέων στη Μόσχα, μπορούν να επαληθευτούν από αρχεία που καταγράφηκαν από παρατηρητές που ζούσαν τότε.
4. Διαδικασίες οι οποίες επαληθεύονται επιστημονικά: Ο αιθυλικός αιθέρας βράζει στους 34,5 βαθμούς Κελσίου. Όλα τα σώματα πέφτουν με την ίδια ταχύτητα στο κενό. Η ταχύτητα του φωτός είναι περίπου 186.000 μίλια το δευτερόλεπτο. Ένα επιστημονικό γεγονός μπορεί να ελεγχθεί ξανά οποιαδήποτε στιγμή και η ισχύς του να εξακριβωθεί. Ένα ιστορικό γεγονός δεν μπορεί να ελεγχθεί ξανά, αν και επιπρόσθετα αρχεία μπορούν να βρεθούν ώστε να το εξακριβώσουν ή να το διαψεύσουν.
Ένα γεγονός λοιπόν, για να το γενικεύσουμε, είναι ένα συμβάν που υπόκειται σε λειτουργική επαλήθευση ή που κρίνεται λογικά, πιθανότατα από την ύπαρξη εγγράφων αποδείξεων. Το απόθεμα των αληθινών γεγονότων δεν περιλαμβάνει καμία πολύ αφηρημένη έννοια, όπως «χρόνος», «διάστημα», «αιώνιο», «αλήθεια» γιατί τέτοια πράγματα δεν έχουν παρατηρηθεί ποτέ. Τα περισσότερα από όσα έχουμε ως δεδομένα πρέπει να τα δεχθούμε από δεύτερο χέρι. Είναι οι παρατηρητές κατάλληλοι;
Τα γεγονότα είναι το κεντρικό πειστήριο της επιστημονικής μεθόδου. Κρύβονται από μυσταγωγούς, μαγευτικούς ομιλητές, θεολόγους, πνευματιστές, «κυρίους Γκέμπελς», διαφημιστές του πόνου και της ομορφιάς, επίσημους επιστήμονες της λογικής, υποστηρικτές του μύθου της χελώνας εναντίον του Αχιλλέα (σσ: περισσότερα εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=NCtw5f6XPF4).
Γύρω από το γεγονός, οι απατεώνες ρίχνουν τον λεκτικό τους καπνό. Αλλά τελικά η κάπνα διαλύεται. Πρέπει να διαλυθεί. Είμαστε όντα ενός κόσμου επίμονων και στερεών γεγονότων. Στο να τα αναγνωρίζουμε και να τα ερμηνεύουμε σωστά εξαρτάται η ύπαρξή μας ως είδος. Δε μπορούμε να ζούμε με ψέματα, φαντασίες και προπαγάνδα.
Το παραπάνω αποτελεί απόσπασμα από ένα βιβλίο που δεν έχει μεταφραστεί δυστυχώς ποτέ στην ελληνική γλώσσα, το οποίο, κατά τη γνώμη μου, θα έπρεπε να διδάσκεται σε όλα τα σχολεία του κόσμου: “The Tyranny Of Words” του Stuart Chase.
Ευχαριστώ θερμά τον Αλέξανδρο Μαντά για τη μετάφραση στην ελληνική γλώσσα.
Επιμέλεια: Πολιτισμός Τύπου 1