Γιατί δεν κόβεις το ροχαλητό;
Πολλές φορές έχουμε την ψευδαίσθηση πως μπορούμε να αλλάξουμε τη συμπεριφορά κάποιου, απλώς λέγοντάς του:
“Γιατί δεν κόβεις το τσιγάρο; Ξέρεις πως σου κάνει κακό!”
ή
“Μα καλά κι εσύ, τι κάθεσαι κι αγχώνεσαι;”.
Ενώ προφανώς οι προθέσεις μας μπορεί να είναι οι καλύτερες, δεν λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας κάτι σημαντικό: Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι κάτι πολύπλοκο και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχει κάποιος μαγικός διακόπτης μέσα μας για το καθετί, τον οποίο ανοίγουμε και κλείνουμε απλώς με μια μας απόφαση.
Όποτε ακούω τέτοιου είδους παραινέσεις, σκέφτομαι πως δεν έχουν και μεγάλη διαφορά με το:
“Γιατί δεν κόβεις το ροχαλητό;”
Το ροχαλητό θεωρείται γενικώς, σε αντίθεση με τη συμπεριφορά μας όταν είμαστε ξύπνιοι, κάτι το οποίο “δεν ελέγχουμε, ούτε φταίμε εμείς γι’ αυτό”. Και έτσι είναι φυσικά!
Δεν μπορούμε πριν κοιμηθούμε να πούμε στον εαυτό μας:
“Απόψε δε θα ροχαλίσεις, το νου σου, ενοχλείς!”
Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να φτιάξουμε εκείνες τις συνθήκες που πιστεύουμε ότι προκαλούν το ροχαλητό. Μπορεί αυτό να γίνει με μια απλή αλλαγή, πχ στον τρόπο που φροντίζουμε τον εαυτό μας πριν τον ύπνο, αλλά μπορεί και να μην το καταφέρουμε ποτέ.
Η συμπεριφορά μας, δεν είναι και πολύ μακριά από αυτό, όσο κι αν μας μοιάζει κάπως παράξενο. Για να αλλάξουμε κάτι σε εμάς, μπορεί να το κάνουμε με μια γρήγορη απόφαση ή μπορεί και να μη το αλλάξουμε ποτέ. Εξαρτάται από το πόσο έτοιμος είναι ο εαυτός μας για το καθετί. Κρίνεται πάντοτε εκ του αποτελέσματος.
Αν κάποιος δεν κόψει ποτέ το τσιγάρο, παρά μόνο όταν πεθάνει, τότε εκ του αποτελέσματος, δε μπόρεσε ποτέ του να το κόψει. Άρα το να πούμε εμείς ως παρατηρητές:
“Ο Πέτρος θα μπορούσε απλώς να έχει κόψει το τσιγάρο και να ζήσει μέχρι τα βαθιά του γεράματα.”,
δεν είναι κάτι άλλο πέρα από μια δική μας αυθαίρετη εικασία. Ανήκει, εκ των πραγμάτων, στον χώρο του φανταστικού και παρουσιάζει την αλλαγή στη συμπεριφορά του Πέτρου, τόσο απλή σαν το πάτημα ενός κουμπιού!
Θέλει λοιπόν προσοχή στις λέξεις που θα χρησιμοποιήσουμε όταν βλέπουμε κάποιον να μη μπορεί να ξεφύγει από μια συμπεριφορά που εμείς θεωρούμε “λάθος”. Μπορούμε να εκδηλώσουμε το ενδιαφέρον μας χωρίς να υποτιμούμε τη δυσκολία στον χειρισμό του προβλήματός του. Ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχει περίπτωση να μην έχουμε δίκιο! Αυτό που βλέπουμε εμείς ως “λάθος” μπορεί τελικά να είναι το “σωστό” για τον άλλο, δεν είναι όλα στη ζωή μας αντικειμενικά.
Μπορεί να μη ροχαλίζουμε όλοι μας, όμως σίγουρα όλοι έχουμε πράγματα πολύ βαθιά ριζωμένα μέσα μας, που θέλουν πολύ μεγάλη προσπάθεια για να αλλάξουν.
